فهرست موضوعات
سنگ کلیه، به مواد معدنی سخت و بلوری گفته می شود که در کلیه یا دستگاه ادراری تشکیل می شود. دستگاه ادراری شامل کلیه ها، حالب ها، مثانه و پیشابراه می شود. سنگ کلیه در اصطلاح پزشکی، رنال کلکولوس یا نفرولیت نامیده می شود. سنگ های کلیه، یکی از دردناکترین مشکلات جسمانی شناخته می شوند. این سنگ ها به طور معمول توسط کلیه ها تصفیه می شوند و از طریق ادرار از بدن ما خارج می شوند.
گاهی اوقات، به علت کم آبی بدن نمک ها نمی توانند حل شوند و تبلور ایجاد می شود. این کریستال ها، به اندازه ای بزرگ می شوند که مجرای کلیه ها را مسدود می کنند و در حالب گیر می کنند و موجب درد تیز و شدید در مجرای ادراری می شوند. در ادامه به بررسی درمان سنگ کلیه گیر کرده در حالب می پردازیم. دلایل بسیاری برای تشکیل سنگ های کلیه وجود دارد. کم آبی بدن یکی از شایع ترین عوامل می باشد. نوشیدن حداقل ۸ تا ۱۰ لیوان آب در روز، بدن شما را هیدراته نگه می دارد و احتمال تشکیل سنگ های کلیه را کاهش می دهد.
رژیم غذایی و عوامل وراثتی نیز با تشکیل سنگ کلیه مرتبط هستند. درد ناشی از سنگ ها می تواند بسیار شدید باشد و معمولاً به صورت موج هایی ظاهر می شود که از ۲۰ تا ۶۰ دقیقه ادامه دارند. سنگ حالب در زنان به شکل توده ای بسیار سخت است و از املاح معدنی موجود در ادرار تشکیل می‌شود. در این مقاله به بررسی علائم و علل ایجادکننده سنگ کلیه در حالب و دفع سریع سنگ کلیه از لوله حالب می پردازیم. مسدود شدن مجرای ادرار به وسیله سنگ، عوارض جدی مانند آسیب به کلیه ها، مسمومیت ناشى از افزایش اوره در خون، عفونت های شدید و حتی مرگ را به دنبال دارد.
سنگ کلیه در حالب
بسیاری از این سنگ ها در کلیه تشکیل شده و از آنجا وارد لوله کلیه و حالب می‌شوند. سنگ حالب بیشتر در مردان سفید پوست ۴۰ الی ۵۰ ساله و دارای سابقه خانوادگی این بیماری اتفاق می افتد. سنگ کلیه به طور طبیعی به دلیل املاح موجود در ادرار تشکیل می‌شود. در بسیاری از موارد نوشیدن آب کافی و پرهیز از مصرف برخی غذاها، مانع از تشکیل سنگ کلیه می‌شود.
سنگ حالب می‌تواند به شکل صاف و گرد، دارای لبه های تیز و یا به صورت برآمده باشد. رنگ سنگ حالب نیز بر اساس ترکیب های شیمیایی موجود در آن متفاوت است. این سنگ ها می‌توانند سال‌ها بدون بروز هیچ گونه ناراحتی در کلیه باقی بمانند.
دفع سریع سنگ کلیه از حالب
در روش یروتروسکوپی، جراح، ابزار باریک و قابل انعطافی به نام یورتروسکوپ را از طریق دهانه مجرای ادرار وارد می کند و آن را از طریق مثانه به جایی که سنگ در حالب یا کلیه قرار دارد هدایت می کند. سپس یک فیبر لیزری کوچک از داخل یورتروسکوپ عبور داده می شود تا سنگ را شکسته و خارج کند.
علائم وجود سنگ حالب
یکی از علائم سنگ های حالب، درد شدید در ناحیه پشت و اطراف شکم یا پهلوها است و ممکن است تا کشاله ران و نزدیک ناحیه مقعد کشیده شود. ادرار همراه با سوزش و ادرار خونی نیز از دیگر علائم سنگ های حالب است. عدم خروج سنگ از طریق ادرار، درد شدید و مداوم را در پی خواهد داشت. علائم دیگری علاوه بر درد شدید ممکن است بروز کنند که عبارتند از:
- تعرق شدید
- حالت تهوع
- استفراغ
- ضعف عمومی بدن
- ادرار شدید و مداوم
- تب و لرز
- بوی نامطبوع ادرار به دلیل عفونت
- ادرار دردناک
عکس مثانه:
اگر در هنگام ادرار احساس سوزش دارید و از سوزش ادرار رنج می برید برای درمان سوزش ادرار بر روی دکمه زیر کلیک کنید.
علت ایجاد سنگ حالب
یکی از شایعترین علل انسداد حالب، حرکت سنگ از کلیه و گیر افتادن سنگ در لوله حالب می باشد. از طرفی دیگر، رسوب املاح معدنی موجود در ادرار در حالب، نیز می تواند باعث تشکیل سنگ های حالب شود. هرکدام از انواع مختلف سنگ کلیه و حالب بر اثر دلایل مختلفی بروز می‌کنند.
سنگ کلیه در حالب زنان
حدود ۱۱٪ از مردان و ۶٪ از زنان در طول زندگی خود به سنگ کلیه مبتلا می شوند و این شکاف جنسیتی در حال از بین رفتن است زیرا زنان با نرخ های فزاینده ای تشخیص داده می شوند.
نشانه ها و علائم رایج سنگ کلیه در حالب زنان:
- احساس سوزش یا درد حین دفع ادرار
- وجود خون در ادرار
- داشتن حس ادرار
- نیاز فوری به دفع و تخلیه ادرار
- درد در قسمت شکم، کمر و پهلوها
گیر کردن سنگ کلیه در حالب
اگر سنگ کلیه در حالب ها گیر کند، ممکن است جریان ادرار را مسدود کند و باعث تورم کلیه و اسپاسم حالب شود که می تواند بسیار دردناک باشد. در آن مرحله، ممکن است این علائم را تجربه کنید: درد شدید و تیز در پهلو و پشت و زیر دنده ها و همچنین دردی که به پایین شکم و کشاله ران می رسد.
انواع سنگ کلیه
سنگ های کلیه به انواع مختلفی تقسیم می شوند:
سنگ های کلسیمی
از رایج ترین انواع سنگ ها، سنگ های کلسیمی هستند که بر اثر کلسیم و اکسالیت بالای خون اتفاق می افتند. مصرف برخی داروهای خاص و افزایش بسیار زیاد ویتامین D، از جمله دلایلی هستند که می‌توانند موجب افزایش غلظت کلسیم شوند. عوامل ژنتیکی و مصرف مواد غذایی دارای اکسالیت از قبیل اسفناج، می‌توانند موجب افزایش میزان اکسالیت شوند.
سنگ های اسید اوریکی
یکی از فرآورده های جنبی متابولیسم پروتئین، اوریک‌اسید است که افزایش بیش از حد آن می‌تواند سبب تشکیل سنگ های حالب گردد.
سنگ های استرووایت
این نوع سنگ ها، بر اثر عفونت باکتریایی مجاری ادراری اتفاق می افتد و بیشتر در زنان بروز می یابد.
سنگ های سیستین
در موارد بسیار نادر، عوامل ارثی در برخی افراد باعث دفع بیش از حد نوعی آمینو اسید توسط کلیه می شود و در نهایت منجر به تشکیل سنگ می‌شود. به طور نسبی می‌توان گفت یک نفر از هر ۱۰ نفر در طول زندگی دچار سنگ های حالب می‌شود، که موارد زیر در بروز این مشکل نقش به سزایی دارند:
- جنسیت (مردان نسبت به زنان بیشتر دچار این مشکل می‌شوند)
- سن (سنگ حالب در مردان بین رده سنی ۴۰ الی ۶۰ سال بیشتر اتفاق می افتد)
- سبک زندگی (شامل بی تحرکی، عدم نوشیدن آب کافی و مصرف پروتئین های حیوانی می‌شود)
- سابقه خانوادگی
- عفونت شدید مجاری ادراری
روش تشخیص سنگ حالب
اولین مرحله تشخیص پزشکی، بررسی فیزیکی است که به منظور تعیین محل درد انجام می‌شود. علاوه بر این، باید بیماری هایی که علائمی مانند مشکل سنگ های حالب را دارند، در هنگام بررسی مد نظر قرار داد. همچنین ممکن است آزمایش های دیگری توسط پزشک به منظور تشخیص بیماری تجویز گردد، که شامل موارد زیر می شوند:
- آزمایش ادرار
- تصویربرداری توسط اشعه ایکس
- تصویربرداری ۳ بعدی
- تصویربرداری وریدی از کلیه
درمان سنگ حالب
سنگ های کوچک در بسیاری از موارد بدون هیچ گونه عارضه ای از بدن خارج می‌شوند. مصرف دارو و نوشیدن ۱۲ الی ۱۶ لیوان آب در روز برای بیمار به منظور خارج شدن سنگ، توسط پزشک تجویز می‌گردد. سنگ حالب نیز پس از خارج شدن باید از لحاظ ترکیبات شیمیایی مورد بررسی قرار گیرد. در صورتی که سنگ کلیه خارج نشود و برای سلامتی فرد تهدید کننده باشد، مستلزم درمان به وسیله عمل جراحی است که عبارتند از:
- لیتوتریپسی یا خرد کردن سنگ، که به کمک امواج صوتی انجام می‌شود.
- اوریترورینوسکوپ، که پزشک از طریق تجهیزات مخصوص اقدام به برداشتن سنگ می‌کند.
- عمل جراحی
درمان هایی که نیازی به استفاده از روش های جراحی ندارند، همیشه نسبت به سایرین ارجح اند. مصرف داروهای ضد درد و سایر داروها، برای کنترل اسیدی یا قلیایی شدن ادرار (عناصر اصلی تشکیل کریستال) یا کاهش کلسیم آزاد شده در کلیه توسط ادرار، و کمک به احتباس کلسیم در استخوان ها توصیه می شود.
هنگام معالجه سنگ های عفونی (استروویت)، مهم است که از ورود باکتری به ادرار، پس از خروج از کلیه، و ایجاد عفونت بیشتر جلوگیری گردد. بدین ترتیب احتمالا مصرف آنتی بیوتیک و آزمایش مرتب ادرار، توصیه می شود. معمولاً جراحی برای سنگ حالب که باعث ایجاد درد، انسداد جریان ادرار یا عفونت شده و یا اندازه شان بزرگتر گردد، ضروری است. گزینه های جدید غیر جراحی و آندوسکوپی نیز وجود دارد.
سنگ شکنی شوک موجی خارج از بدن (ESWL)
به دلیل امکان انجام آن به صورت سرپایی و زمان بهبودی کوتاه، در صورت لزوم، معمولاً سنگ شکنی شوک موجی خارج از بدن (ESWL) تجویز می شود. انواع مختلفی از ESWL وجود دارد، بعضی از آنها از اشعه ایکس و برخی دیگر از سونوگرافی استفاده می کنند.
تمام این روش های درمانی، باعث تجزیه سنگ ها به ذره، به کمک شوک موجی از خارج بدن، از طریق پوست و بافت ها به سمت سنگ می شوند. باقیمانده ذرات به طور طبیعی از بدن خارج می گردند. در صورت لزوم، یک استنت از طریق مثانه درون حالب قرار می گیرد تا به جریان ادرار کمک کند. این روش درمانی تحت بیهوشی انجام می گیرد.
نفرولیتوتومی از راه پوست
نفرولیتیتومی از راه پوست، در درجه اول برای از بین بردن سنگ های بزرگ یا سنگ هایی که به ESWL پاسخ ندهد مورد استفاده قرار می گیرد. در نفرولیتوتومی پوستی، یک برش کوچک مستقیم به کلیه زده می شود، و از دستگاهی به نام نفروسکوپ برای مکان یابی و برداشتن سنگ استفاده می گردد. سنگ های بزرگتر با استفاده از سونوگرافی یا دستگاه الکتروهیدرولیک شکسته می شوند. این روش نیاز به بستری چند روزه در بیمارستان دارد.
برداشتن سنگ از طریق یورتروسکوپی
این روش تنها برای برداشتن سنگ های حالب میانی و تحتانی استفاده می شود و نیازی به ایجاد برش ندارد. در عوض، یک یورترسکوپ فیبروپتیک از طریق مثانه به داخل حالب وارد می گردد تا سنگ را پیدا کرده، و با وسیله ای مانند قفس آن را استخراج، یا با امواج شوک خرد نماید. ممکن است از استنت برای کمک به جریان ادرار استفاده شود.
درمان سنگ کلیه که در مثانه گیر کرده
سنگ ها می توانند در حالب گیر کرده و باعث انسداد شوند که منجر به درد شدید و سایر عوارض شود. اگر حالب شما توسط سنگ کلیه مسدود شده باشد، ممکن است دچار عفونت کلیه و حتی سپسیس شوید. سنگ مجرای ادرار نهفته حاد می تواند منجر به درد شدید، احتباس ادرار، آسیب مجرای ادرار و نارسایی انسدادی کلیه شود. سنگ هایی که برای مدت طولانی تشخیص داده نمی شوند ممکن است باعث بی اختیاری، ناتوانی جنسی، فیستول مجرای ادرار و نارسایی پس از انسداد کلیه شوند.
نوشیدن مقدار زیادی مایعات ایده خوبی است. نوشیدن حداقل ۲ تا ۳ لیتر مایعات در روز می تواند به دفع سنگ های کوچک حالب کمک کند. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی بدون نسخه به تسکین درد یا ناراحتی خفیف کمک می کند. سیستولیتولاپاکسی از راه مجرای ادرار رایج ترین روشی است که برای درمان بزرگسالان مبتلا به سنگ مثانه استفاده می شود. جراح یک لوله کوچک و سفت و سخت با یک دوربین در انتهای آن (سیستوسکوپ) را به مجرای ادرار و به سمت مثانه شما وارد می کند. این دوربین برای کمک به مکان یابی سنگ های مثانه استفاده می شود.
درمان گیاهی سنگ کلیه گیر کرده در حالب
با دنبال کردن چند درمان خانگی ساده، شما می توانید به تسکین ناراحتی سنگ کلیه و تسریع روند بهبود طبیعی بدن کمک کنید.
۱. برگ های ریحان
به طور کلی برگ های ریحان برای سلامتی کلی کلیه ها مفید هستند. یک قاشق چای خوری عصاره برگ ریحان را با یک قاشق چای خوری عسل مخلوط کنید و آن را هر روز صبح بنوشید. جویدن دو تا سه برگ ریحان نیز به تسکین درد سنگ کلیه کمک می کند.
۲. هندوانه
آب و پتاسیم درون هندوانه، برای سلامتی کلیه بسیار مفید هستند. هندوانه به تنظیم و حفظ سطح اسید موجود در ادرار کمک می کند. خوردن هندوانه یا نوشیدن آب آن به صورت روزانه، می تواند به تجزیه طبیعی سنگ های کلیه کمک کند.
۳. آب گوجه
هر روز صبح یک لیوان آب گوجه با مقداری نمک و فلفل بنوشید. این ماده غذایی به حل شدن نمک های معدنی موجود در کلیه کمک می کند و از تبدیل نمک ها به سنگ کلیه جلوگیری می کند.
۴. لوبیا قرمز
لوبیا قرمز (راجما) یک درمان خانگی مؤثر برای مشکلات کلیوی می باشد. دانه ها را از غلاف خارج کنید و سپس غلاف ها را به مدت یک ساعت در آب داغ بجوشانید. سپس آب آن را از صافی عبور دهید و بگذارید خنک شود. چند بار در روز این مایع را بنوشید تا درد کلیه خود را تسکین دهید.
۵. آب لیمو
آب لیمو سرشار از اسید سیتریک است که به شکستن سنگ کلیه های کلسیمی کمک می کند. نوشیدن دو تا سه لیوان آب لیمو در روز، حجم ادرار را افزایش می دهد و در نتیجه سنگ ها را به طور طبیعی از ادرار خارج می کند. این درمان های خانگی نباید به طور کامل جایگزین درمان های پزشکی شوند. این درمان ها فقط به منظور تسکین درد هستند. اگر شما درد شدید را تجربه می کنید، فوراً با یک متخصص کلیه (نفرولوژیست) مشورت کنید.
دکتر ولی پور، متخصص اورولوژی در شهرک غرب
شبنم
چهارشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱( 2 سال پیش)
تعداد بازدید: 426
مشاهده پرسش
