فهرست موضوعات
در این مقاله Psa در آزمایش خون پروستات را برای شما توضیح خواهیم داد با ما همراه باشید.
psa در آزمایش خون چیست ؟
Psa در آزمایش خون پروستات نشان دهنده چیست؟ آنتی ژن اختصاصی پروستات یا PSA، پروتئینی است که توسط سلول های طبیعی و همچنین بدخیم غده پروستات، تولید می شود. این آزمایش، سطح PSA را در خون مردان اندازه گیری می کند. برای انجام آن، یک نمونه خون برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می شود. نتایج معمولاً به صورت نانوگرم PSA در هر میلی لیتر (ng / mL) خون گزارش می گردد. سطح PSA اغلب در مردان مبتلا به سرطان پروستات ، افزایش می یابد و آزمایش PSA در اصل توسط سازمان غذا و دارو (FDA) در سال ۱۹۸۶ برای نظارت بر پیشرفت سرطان پروستات، در مردانی که قبلاً این بیماری برایشان تشخیص داده شده بود، تأیید شد.
در سال ۱۹۹۴، FDA استفاده از تست PSA همراه با معاینه دیجیتال رکتوم (DRE) را برای آزمایش مردان بدون علامت از نظر سرطان پروستات، تأیید کرد. مردانی که علائم پروستات را گزارش می کنند، اغلب تحت آزمایش PSA (همراه با DRE) قرار می گیرند تا به پزشکان در تشخیص ماهیت مشکل، کمک کنند.
شایعترین بیماری خوش خیم پروستات که باعث افزایش سطح PSA می شود، پروستاتیت (التهاب پروستات) و هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) (بزرگ شدن پروستات) است. هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد پروستاتیت یا BPH می تواند منجر به بروز سرطان پروستات گردد، اما ممکن است که فردی به یکی از این دو بیماری مبتلا باشد و به سرطان پروستات نیز دچار شود.
نتیجه طبیعی برای آزمایش PSA چیست؟
سطح خاصی به عنوان طبیعی و غیر طبیعی برای PSA خون وجود ندارد و ممکن است با گذشت زمان، این مقدار در یک مرد تغییر کند. در گذشته، اکثر پزشکان سطح PSA 4.0 ng / mL و پایین تر را به عنوان میزان طبیعی درنظر می گرفتند. بنابراین، اگر سطح PSA در بدن مردی بالاتر از ۴.۰ ng / mL باشد، پزشکان معمولاً نمونه برداری از پروستات را برای تعیین وجود سرطان، توصیه می کنند. با این حال، مطالعات اخیر نشان داده است که برخی از مردان با سطح PSA زیر ۴.۰ ng / mL، به سرطان پروستات مبتلا هستند و بسیاری از مردان با سطح بالاتر این آنتی ژن، سرطان پروستات ندارند.
علاوه بر این، عوامل مختلفی می توانند سطح PSA را در مردان تغییر دهند. به عنوان مثال، در صورت ابتلا به پروستاتیت یا عفونت ادراری، سطح PSA اغلب افزایش می یابد. نمونه برداری از پروستات و جراحی پروستات نیز سبب افزایش سطح PSA می گردد. برعکس، مصرف برخی از داروها – از جمله فیناستراید (Proscar) و دوتاستراید (Avodart)، که برای درمان BPH استفاده می شوند – سطح PSA را کاهش می دهند. سطح PSA نیز ممکن است در آزمایشگاه های مختلف، تا حدودی متفاوت اندازه گیری شود. یکی دیگر از عوامل پیچیده، این است که مطالعات برای تعیین میزان طبیعی PSA در درجه اول در جمعیت مردان سفیدپوست انجام شده است. اگرچه نظرات متخصصان متفاوت است، اما برای توصیه به نمونه برداری از پروستات، در مردانی از هر گروه نژادی یا قومی، سطح مشخصی از PSA وجود ندارد.
بالا بودن psa نشانه چیست؟
محققان روی یک سطح نرمال psa قرار نگرفته اند. در گذشته سطح ۴ نانوگرم در میلی لیتر یا بالاتر منجر به آزمایشات بیشتر و بیوپسی پروستات می شود. اما امروزه پزشکان موارد دیگری مانند سن ، سلامت عمومی ، سابقه خانوادگی و سابقه سلامت شما را نیز برای تصمیم گیری ملاک قرار می دهند.
اگر آزمایش غربالگری، سطح PSA را بالا نشان دهد، چه می شود؟
اگر مردی که هیچ علامتی از سرطان پروستات ندارد، غربالگری مربوطه را انجام دهد و سطح PSA در آزمایش خون او بالا باشد، پزشک ممکن است انجام مجدد آزمایش PSA را، برای تأیید یافته اصلی، توصیه نماید. اگر سطح PSA همچنان بالا باشد، فرد ممکن است به انجام آزمایشات PSA و DRE، در فواصل منظم نیاز داشته باشد تا هرگونه تغییر در طول زمان مشخص گردد. اگر سطح PSA فرد همچنان افزایش یابد، یا در آزمایش DRE، توده مشکوکی مشاهده گردد، پزشک آزمایشات دیگری را برای تعیین ماهیت مشکل، توصیه می نماید. انجام آزمایش ادرار، برای بررسی عفونت دستگاه ادراری نیز توصیه می شود. پزشک همچنین ممکن است آزمایش های تصویربرداری مانند سونوگرافی ترانس رکتال ، اشعه ایکس یا سیستوسکوپی را توصیه کند.
در صورت مشکوک بودن به سرطان پروستات، نمونه برداری از پروستات انجام می گیرد. در طی این روش، با قرار دادن سوزن های توخالی در پروستات و سپس بیرون کشیدن آنها، چندین نمونه از بافت پروستات جمع آوری می گردد. این سوزن ها غالبا از دیواره راست روده (بیوپسی ترانس رکتال) وارد می شوند. سپس یک پاتولوژیست، بافت جمع آوری شده را زیر میکروسکوپ بررسی می نماید. طی نمونه برداری می توان از سونوگرافی برای مشاهده پروستات استفاده کرد، اما سونوگرافی نمی تواند به تنهایی برای تشخیص سرطان پروستات استفاده شود.
برخی از محدودیت ها و آسیب های احتمالی آزمایش PSA برای غربالگری سرطان پروستات چیست؟
تشخیص زودهنگام سرطان پروستات، ممکن است احتمال مرگ ناشی از آن را کاهش ندهد. آزمایش PSA، هنگامی که در غربالگری استفاده می شود، می تواند به تشخیص تومورهای کوچک فاقد علامت، کمک کند. با این وجود، یافتن یک تومور کوچک، لزوماً احتمال مرگ، به دلیل ابتلا به سرطان پروستات را کاهش نمی دهد. بسیاری از تومورهای یافت شده از طریق آزمایش PSA، به آرامی رشد می نمایند که بعید است تهدیدکننده حیات باشند. تشخیص تومورهایی که تهدید کننده حیات نیستند، “تشخیص بیش از حد (overdiagnosis)” و درمان این تومورها “درمان بیش از حد (overtreatment)” نامیده می شود.
مقدار نرمال آزمایش free psa
سطوح نرمال معمولاً از ۰ نانوگرم در میلی لیتر تا ۴ نانوگرم در میلی لیتر متغیر است، اگرچه آنچه طبیعی در نظر گرفته می شود ممکن است بسته به سن و نژاد متفاوت باشد. افزایش خفیف تا متوسط در PSA – بین ۴ تا ۱۰ – مرزی در نظر گرفته می شود، در حالی که سطوح بالای ۱۰ بالا در نظر گرفته می شود. هر چه PSA بالاتر باشد، احتمال وجود سرطان پروستات بیشتر می شود.
درمان بیش از حد، مردان را در معرض عوارض احتمالی و مضرات جانبی درمان های زودرس سرطان پروستات، از جمله جراحی و پرتودرمانی قرار می دهد. از عوارض جانبی این درمان ها می توان به بی اختیاری ادرار، مشکلات عملکردی روده، اختلال نعوظ (از بین بردن نعوظ یا داشتن نعوظ هایی که برای مقاربت جنسی کافی نیستند) و عفونت اشاره کرد. به علاوه، یافتن زود هنگام سرطان، ممکن است حتی به فردی که تومور سریع الرشد یا پرخاشگری دارد و احتمالا قبل از تشخیص، به سایر قسمت های بدن گسترش یافته است، کمکی نکند. تست PSA ممکن است نتایج مثبت کاذب یا منفی کاذب داشته باشد. نتیجه آزمایش مثبت کاذب، زمانی اتفاق می افتد که سطح PSA افزایش یابد اما در واقع هیچ سرطانی وجود ندارد. این نتیجه، می تواند سبب بروز اضطراب برای فرد و خانواده اش و انجام اقدامات پزشکی دیگری مانند نمونه برداری از پروستات شود که می تواند مضر باشد. عوارض جانبی احتمالی بیوپسی، شامل عفونت های جدی، درد و خونریزی است.
نتیجه آزمایش منفی کاذب زمانی اتفاق می افتد که سطح PSA فرد کاهش یابد، درصورتیکه در واقع به سرطان پروستات مبتلا است. نتایج آزمایش منفی کاذب، ممکن است به بیمار، خانواده و پزشک، اطمینان نادرستی از عدم ابتلا به سرطان دهد، در حالی که در واقع بیمار نیاز به درمان پروستات دارد.
مقدار psa در سرطان پروستات
آزمایش psa یک آزمایش خون برای کمک به تشخیص سرطان پروستات می باشد. این آزمایش می تواند در یک جراحی عمومی انجام شود و سطح آنتی ژن اختصاصی پروستات را در خون شما اندازه گیری کند. psa پروتئینی است که فقط توسط غده پروستات ساخته می شود. مقداری از آن به خون شما نشت می کند اما میزان آن به سن و سلامت پروستات شما بستگی دارد. مقدار psa در خون شما بر حسب نانوگرم psa در هر میلی لیتر خون اندازه گیری می شود.
اگر ۵۰ تا ۶۵ سال سن دارید ، psa افزایش یافته ۳ نانوگرم در میلی لیتر یا بیشتر می باشدو افزایش سطح psa در خون شما ممکن است نشانه ای سرطان پروستات باشد ، اما همچنین می تواند نشانه بیماری دیگری باشد که سرطان نیست مانند :
۱. یک پروستات بزرگ شده
۲.پورستاتیت
افزایش سطح PSA برای مردی که تحت درمان سرطان پروستات قرار گرفته است، به چه معناست؟
اگر بعد از درمان سرطان پروستات، سطح PSA در آزمایش خون فرد افزایش یابد، پزشک قبل از آنکه درمانی پیشنهاد دهد، برخی فاکتورهای دیگر را در نظر می گیرد. اقدام به درمان اضافی براساس یک تست PSA، توصیه نمی شود. در عوض، روند افزایشی سطح PSA در طول زمان، همراه با یافته های دیگر، مانند نتیجه غیر طبیعی در آزمایش های تصویربرداری، ممکن است پزشک را به انجام درمان بیشتر، سوق دهد.
سرطان پروستات در مردان با سطح PSA بالا چقدر شایع است؟
مردان حتی اگر سطح PSA طبیعی داشته باشند ممکن است به سرطان پروستات مبتلا شوند. اما احتمال سرطان با افزایش سطح PSA بیشتر است. هنگامی که سطوح PSA عبارتند از:
زیر ۴: ۱۵ درصد احتمال ابتلا به سرطان پروستات.
بین ۴ تا ۱۰ (محدوده مرزی): ۲۵ درصد احتمال ابتلا به سرطان پروستات.
بالای ۱۰: بیش از ۵۰ درصد احتمال ابتلا به سرطان پروستات.
افزایش psa چه علائمی دارد؟
افزایش سطح psa علائمی ایجاد نمی کند اما ممکن است نشانه ای مشکلات پروستات مانند سرطان باشد. اگر هر یک از این علائم را دارید ، ممکن است ارائه دهنده شما بخواهد آزمایش psa را انجام دهید:
- مشکل در ادرار کردن
- تکرر ادرار مخصوصا در شب
- جریان آهسته ادرار
- بی اختیاری ادرار
افزایش سطح psa می تواند علائم سرطان پروستات باشد اما همیشه به این معنی نیست که شما سرطان دارید.پزشک همیشه شما را زیر نظر دارد و از شما می خواهد آزمایش های بیشتری انجام دهید. سرطان پروستات اغلب کند رشد می کند و ممکن است هرگز تهدید کننده زندگی شما نباشد. اگر علائم بالا را دارید حتما به پزشک مراجعه نمایید.
چگونه محققان سعی در بهبود تست PSA دارند؟
دانشمندان، در حال بررسی روش هایی برای بهبود آزمایش PSA هستند تا پزشکان بتوانند سرطان را از بیماری های خوش خیم، و سرطان های کند رشد را از سرطان های سریع الرشد،که به طور بالقوه کشنده اند، بهتر تشخیص دهند. ثابت شده است که هیچ یک خطر مرگ ناشی از سرطان پروستات را کاهش نمی دهد.
برخی از روش های مورد مطالعه عبارتند از:
☘️PSA آزاد در مقابل کل. مقدار PSA آزاد در خون (به پروتئین های دیگر متصل نیست) تقسیم بر مقدار کل PSA (آزاد بعلاوه محدود)، به عنوان نسبت PSA آزاد نشان داده می شود. برخی شواهد نشان می دهد که نسبت کمتر PSA، ممکن است با تهاجمی تر بودن سرطان در ارتباط باشد.
☘️تراکم PSA منطقه انتقال. سطح PSA خون بر حجم ناحیه گذار پروستات تقسیم می شود. ناحیه گذار، قسمت داخلی پروستات است که مجرای ادرار را احاطه می کند. برخی شواهد نشان می دهد که این اندازه گیری، نسبت به آزمایش استاندارد PSA، ممکن است در تشخیص سرطان پروستات دقیق تر باشد.
☘️محدوده مرجع PSA براساس سن. از آنجا که سطح PSA مردان با افزایش سن افزایش می یابد، استفاده از دامنه های مرجع PSA براساس سن، ممکن است دقت آزمایش های PSA را افزایش دهد. با این حال، محدوده مرجع براساس سن، چندان مورد پسند قرار نگرفته است زیرا استفاده از آن ممکن است تشخیص سرطان پروستات را در بسیاری از مردان به تأخیر بیندازد.
☘️ سرعت و زمان دو برابر شدن سطح PSA. سرعت PSA، میزان تغییر سطح PSA در طول زمان است که به صورت ng / mL در سال بیان می شود. زمان دو برابر شدن PSA، مدت زمانی است که سطح PSA در بدن مرد دو برابر گردد. برخی شواهد نشان می دهد که میزان افزایش سطح PSA، ممکن است در پیش بینی ابتلای فرد به سرطان پروستات، مفید باشد.
☘️ Pro-PSA. Pro-PSA به چندین پیش ساز غیرفعال مختلف PSA اشاره دارد. برخی شواهد نشان می دهد که pro-PSA بیش از BPH، با سرطان پروستات در ارتباط است. در یک آزمایش، اندازه گیری نوعی از pro-PSA به نام [-۲] proPSA، با اندازه گیری PSA و PSA آزاد ترکیب شده است. از “شاخص سلامت پروستات” بدست آمده، می توان برای کمک به مردی که سطح PSA بین ۴ تا ۱۰ ng/ml دارد، در تصمیم گیری در مورد بیوپسی استفاده کرد.
☘️ IsoPSA. PSA در اشکال مختلف ساختاری (به نام ایزوفرم) در خون وجود دارد. آزمایش IsoPSA، که به جای غلظت PSA در خون، کل طیف ایزوفرم های PSA را اندازه گیری می کند، ممکن است انتخاب مردان مبتلا به سرطان پروستاتی که به نمونه برداری نیاز دارند را بهبود بخشد.
☘️ PSA در ترکیب با سایر نشانگرهای زیستی. آزمایشاتی که اندازه گیری PSA در خون را با اندازه گیری سایر نشانگرهای زیستی مرتبط با سرطان پروستات موجود در خون یا ادرار ترکیب می کنند، از نظر توانایی تشخیص بیماری های پر خطر در حال بررسی هستند. این نشانگرهای زیستی دیگر شامل پپتیداز ۲ مربوط به کلیکرین، آنتی ژن سرطان پروستات ۳ (PCA3) و همجوشی ژن TMPRSS2-ERG می باشند.
دکتر رضا ولی پور متخصص جراح کلیه و مجاری ادراری
sina
یکشنبه ۲۶ اردیبهشت ۰( 2 سال پیش)
تعداد بازدید: 254
مشاهده پرسش
