فهرست موضوعات
چک کردن بیضه ها باید به یک روتین عادی مثل مسواک زدن تبدیل شود! اما چگونه می توان آناتومی بدن و سلامت بیضه ها را تشخیص داد؟ از کجا بفهمیم مشکلی پیش آمده و نیاز به مشورت با پزشک داریم؟ برای دانستن پاسخ این سؤالات در ادامه ی مقاله با ما همراه باشید. در اینجا توضیح می دهیم که چیزی مشکوک است یا چه عواملی ممکن است باعث ایجاد توده یا برآمدگی در بیضه یا کیسه ی بیضه شود. در ادامه به بررسی تفاوت بیضه چپ و راست و بیضه سالم و ناسالم می پردازیم.
بیضه های شما دقیقاً یک اندازه و متقارن نیستند و این امر کاملاً طبیعی است. معمولاً بیضه راست بزرگ تر از بیضه چپ بوده و یکی از آنها کمی پایین تر از دیگری قرار دارد. با این حال، شما هرگز نباید در بیضه هایتان احساس درد داشته باشید. اگر یکی از بیضه هایتان به طور غیر عادی از دیگری بزرگ تر بود، حتماً به دنبال دلیل آن بروید و در صورتی که بیضه هایتان به طور ناگهانی درد گرفت، باید به پزشک مراجعه کنید.
بیضه چیست؟
بیضه ها که شما بیشتر آنها را با نام «تخم» می شناسید، غدد بیضی شکلی هستند که در کیسه ای به نام «کیسه بیضه» زیر آلت تناسلی شما قرار دارند. این عضو، بخش مهمی از اندام تناسلی مردان است و وظیفه ی ساخت اسپرم و هورمون تستوسترون را بر عهده دارد. دمای بیضه ها حدود ۲ درجه پایین تر از دمای طبیعی بدن می باشد که برای تولید اسپرم دمایی حائز اهمیت است. به همین دلیل، در هوای سرد بیضه ها خود را منقبض کرده تا به بدن نزدیک تر شوند و در هوای گرم از بدن فاصله می گیرند.
زمانی که بیضه هایتان را لمس می کنید، باید چه حسی داشته باشد؟
زمانی که شما از روی کیسه بیضه ، بیضه های خود را لمس می کنید، باید کاملاً صاف و بدون هیچگونه توده یا برآمدگی باشند. در حین فشردن، بیضه ها باید ابتدا کمی سفت و سپس نرم احساس شوند.زمانی که به آرامی کیسه بیضه ی خود را لمس می کنید، در قسمت پایین کیسه بیضه با اپیدیدیم مواجه خواهید شد. اپیدیدیم شبیه یک لوله ی نازک و پیچ خورده است که در پشت هر بیضه قرار دارد.
تفاوت بین بیضه چپ و راست
بله! اندازه ی بیضه ها می تواند کمی متفاوت باشد. معمولاً بیضه ی راست کمی بزرگ تر از بیضه ی چپ است. همچنین، در اغلب موارد یکی از بیضه ها (معمولاً چپ) کمی پایین تر از دیگری قرار دارد. بیضه ها باید کاملاً صاف و بدون هیچگونه برآمدگی یا توده باشند. واریکوسل بیشتر در سمت چپ کیسه بیضه ایجاد می شود. بدن مردان به گونه ای کار می کند که جریان خون در سمت چپ کیسه بیضه بیشتر است و همین امر احتمال ایجاد واریکوسل را افزایش می دهد. البته، واریکوسل -در برخی موارد- ممکن است در هر دو سمت کیسه بیضه اتفاق بی افتد.
چگونه متوجه تفاوت اندازه ی بیضه ها شوم؟
مهم نیست که کدام بیضه بزرگ تر است؛ اندازه ی بیضه ها باید تنها به اندازه نصف قاشق چایخوری با هم متفاوت باشد! بیشتر از این اندازه عادی نیست! شما به هیچ وجه نباید در حین نشستن، ایستادن یا حرکت کردن دچار درد شوید. همچنین، مشاهده ی قرمزی و تورم در هر یک از بیضه ها (حتی بیضه ی بزرگ تر) باید مورد بررسی قرار گیرد. بیضه ها معمولاً حالت تخم مرغی شکل دارند و کاملاً گرد نیستند. در حین لمس بیضه ها باید سطح کاملاً صافی را احساس کنید. احساس هر گونه توده یا برآمدگی ممکن است نشان دهنده ی مشکل خاصی بوده و در صورت مشاهده بهتر است فوراً به پزشک مراجعه کنید.
نحوه تشخیص بیضه سالم
خودآزمایی منظم بیضه (TSE) می تواند شما را از وجود هر گونه درد، توده، برآمدگی، حساسیت و هرگونه تغییری در بیضه ها مطلع کند.
زمانی که TSE را انجام می دهید بیضه هایتان باید کاملاً ریلکس باشند (جمع یا منقبض نشوند).
برای خودآزمایی منظم بیضه مراحل زیر را انجام دهید:
- با استفاده از انگشتان خود به آرامی بیضه ها را به اطراف بچرخانید. حواستان باشد که خیلی تند و شدید این کار را انجام ندهید.
- تمام سطح یک بیضه ی خود را لمس کنید؛ احساس برآمدگی، درد، تغییر اندازه و حساسیت تمام نواحی را چک کنید.
- انگشتانتان را به سمت پایین کیسه بیضه برده و اپیدیدیم را لمس کنید. اپیدیدیم باید شبیه به یک لوله ی کوچک احساس شود.
- مراحل ذکر شده را برای بیضه ی دیگر تکرار کنید.
انجام TSE حداقل یک بار در ماه توصیه می شود.
علت بزرگ تر شدن یک کیسه بیضه چیست؟
علل احتمالی بزرگ شدن کیسه بیضه عبارتند از:
۱.اپیدیدیمیت
التهاب اپیدیدیم با اصطلاح «اپیدیدیمیت» شناخته می شود که معمولاً به دلیل عفونت خاصی اتفاق می افتد. اپیدیدیمیت یکی از علائم رایج کلامیدیا (نوعی عفونت مقاربتی) می باشد. بنابراین در صورتی که به طور همزمان علائمی مثل درد غیر طبیعی، سوزش ادرار یا ترشح آلت تناسلی را تجربه می کنید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
۲. کیست اپیدیدیم
کیست در نتیجه ی تجمع مایع اضافی در اپیدیدیم شکل می گیرد. کیست اپیدیدیم معمولاً بی خطر بوده و نیازی به درمان ندارد.
۳. اورکیت
اورکیت تورم یا التهاب یک یا هر دو بیضه در اثر عفونت است. عفونت باکتریایی یا ویروسی می‌تواند دلیل اورکیت سمت راست یا چپ باشد. بنابراین در صورت مشاهده ی علائم ذکر شده به پزشک مراجعه کنید.
۴.هیدروسل
تجمع مایع در اطراف بیضه هیدروسل نام دارد که با علائمی مثل تورم و درد همراه است.
۵.واریکوسل
به سیاهرگ های بزرگ شده در کیسه بیضه «واریکوسل» گفته می شود. این مشکل می تواند سبب کاهش تعداد اسپرم شود. معمولاً در صورت عدم وجود علائم آزار دهنده، نیازی به درمان واریکوسل نمی باشد.
۶.پیچ خوردگی بیضه
پیچ خوردگی بیضه اختلالی است که به دلیل پیچ خوردگی طناب اسپرماتیک رخ می دهد. وظیفه طناب اسپرماتیک خونرسانی به بیضه ها است. در صورت آسیب دیدگی بیضه یا دردی که به طور ناگهانی شدید می شود باید به پزشک مراجعه کنید. پیج خوردگی بیضه وضعیتی اورژانسی است که نیاز به مراقبت های فوری پزشکی دارد.
۷.سرطان بیضه
سرطان بیضه زمانی رخ می دهد که سلول های سرطانی در بیضه شکل بگیرند. در صورت مشاهده هر گونه توده یا برآمدگی جدید در اطراف بیضه ها، فوراً با پزشک صحبت کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
در صورت داشتن هر یک از علائم زیر به پزشک مراجعه کنید:
- تورم
- قرمزی
- ترشح آلت تناسلی
- حالت تهوع یا استفراغ
- مشکل در ادرار
- درد در سایر نواحی بدن (مثل کمر یا زیر شکم)
عکس بیضه سالم و ناسالم
بزرگ شدن یا حساس شدن بیضه
پزشک در مرحله ی اول برای مشاهده ی هر گونه برآمدگی، توده یا سایر ناهنجاری ها معاینه فیزیکی انجام می دهد. در صورت احتمال ابتلا به سرطان بیضه، پزشک در مورد سابقه ی پزشکی و خانوادگی شما سؤالاتی مطرح کرده و آزمایشاتی برای بررسی های بیشتر تجویز خواهد کرد.
دکتر رضا ولی پور متخصص اورولوژی
منبع :
https://www.verywellhealth.com
