فهرست موضوعات
پریاپیسم به نعوظ مداومی گفته می شود که ناشی از اختلال عملکردی مکانیسم های تنظیم سفتی، سستی و تورم آلت تناسلی مردانه است. تشخیص صحیح پریاپیسم ضرورت داشته و نیازمند شناسایی علت زمینه ای است. اهداف این مقاله تعیین انواع پریاپیسم، پاتولوژی، اپیدمیولوژی و ایجاد یک راهنما جهت مدیریت موثر این بیماری است. این مطلب با توافق ۶ متخصص از ۴ کشور مختلف نوشته شده و بر روی دستور العمل های مرتبط با پریاپیسم در یک دهه اخیر تمرکز دارد.
همچنین جهت نوشتن این مقاله مطالعات مرتبط با پریاپیسم از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۹ مطالعه شد. با اینکه مطالعه اغلب چند موردی (case series) بوده است اما گزارش های اخیر متدولوژی جزئی تری داشته که شامل مدت پریاپیسم، علت شناسی آن و نتایج عملکرد نعوظ می شوند.
پریاپیسم چیست؟
پریاپیسم وضعیتی است که در آن نعوظ جزئی یا کامل آلت تناسلی مرد برای مدت طولانی ادامه می‌یابد. به طور خاص، این اتفاق زمانی می‌افتد که خون در آلت تناسلی مرد به دام می‌افتد و قادر به تخلیه نیست. این وضعیت دردناک و مداوم است و معمولاً ۴ ساعت یا بیشتر بدون هیچ گونه تحریک جنسی ادامه می‌یابد. پریاپیسم معمولاً برای جلوگیری از هرگونه زخم یا آسیب بافتی طولانی مدت یا دائمی (اختلال نعوظ) به نوعی درمان نیاز دارد.
علل ایجاد پریاپیسم چیست؟
اغلب، علل زمینه‌ای پریاپیسم قابل تعیین نیستند. با این حال، چندین عامل وجود دارد که ممکن است در ایجاد پریاپیسم نقش داشته باشند. علل عبارتند از:
- اختلالات خونی. این اختلالات شامل بیماری سلول داسی شکل، لوسمی و دیسکرازی‌های خونی (تالاسمی و میلوما متعدد) می‌شود.
- داروها. داروهایی که برای درمان اختلال نعوظ استفاده می‌شوند، برخی داروهای ضد افسردگی، برخی داروهای ضد اضطراب، برخی تثبیت‌کننده‌های خلق و خو، مسدودکننده‌های آلفا، رقیق‌کننده‌های خون، برخی هورمون‌ها و برخی داروهای ADHD می‌توانند باعث پریاپیسم شوند.
- آسیب. یکی از علل شایع پریاپیسم غیر ایسکمیک، ضربه یا آسیب به آلت تناسلی، لگن یا پرینه است.
- مصرف الکل و مواد مخدر. ماری جوانا، کوکائین، سایر مواد مخدر و الکل می‌توانند از علل پریاپیسم باشند.
- عوامل دیگر. سایر علل بالقوه پریاپیسم شامل گزش عنکبوت (بیوه سیاه)، گزش عقرب، سایر عفونت‌های سمی، اختلالات متابولیک، اختلالات عصبی و سرطان‌هایی است که آلت تناسلی را درگیر می‌کنند.
انواع پریاپیسم
تشخیص سریع و مدیریت مناسب پریاپیسم جهت حفظ بیماران از قرار گیری تحت مداخلات غیر موثر و به حداکثر رساندن نتایج عملکرد نعوظ آلت در آن ها ضروری است. شناخت بهتر مکانیسم های مولکولی موجود در روند بیماری زایی پریاپیسم ایسکمیک متناوب، مسیر های جدیدی را جهت مداخله پزشکی به پیش روی متخصصان باز می کند.
پریاپیسم دارای سه دسته است که شامل:
- پریاپیسم ایسکمیک (کم جریان و وریدی)
- پریاپیسم متناوب
- پریاپیسم غیر ایسکمیک (پر جریان و شریانی)
ارزیابی سریع جهت تعیین نوع پریاپیسم ضروری است زیرا رویکرد درمانی در هر کدام ممکن است متفاوت باشد. کاهش تورم پریاپیسم می تواند هدف و نتیجه اولیه هر رویکرد درمانی باشد.
پریاپیسم ایسکمیک:
پریاپیسم ایسکمیک ۹۵ درصد موارد این بیماری را تشکیل داده و یک اورژانس اورولوژیک همچون سندرم کمپارتمان به شمار می رود. سندرم کمپارتمان یک بیماری است که به افزایش فشار در فضا های تنگ و محدود بدن منجر شده و نیازمند یک رویکرد درمانی فوری است. هدف درمان کاهش تورم و حفظ سستی آلت تناسلی است. در حین این دوره ها یک اثر انسدادی، مانع خروج جریان خون وریدی از اجسام غاری شده، فشار در این اجسام بالا رفته، خون در حفرات بافت آلت رکود یافته و با محیط اسیدی و کم اکسیژن اطراف خود تعامل می کند.
پریاپیسم غیر ایسکمیک یا پر جریان:
پریاپیسم غیر ایسکمیک که با نام پریاپیسم پر جریان نیز شناخته می شود در اثر جریان خون تنظیم نشده و نامناسب شریانی است که خون پر اکسیژن را به اجسام غاری وارد می کند. عدم تنظیم عوامل گشاد یا تنگ کننده عروقی اغلب در اثر آسیبی به وجود می آید که بر ریشه های عصبی و جریان خون رونده به نواحی تناسلی اثر گذار است. آسیب می تواند ناشی از مجموعه ای از شرایط و مشکلات باشد. همچنین، فاصله زمانی آسیب و پدیدار شدن تظاهرات بالینی بیمار می تواند از چندین روز تا چندین سال متغییر بوده و هیچ تاثیر چشم گیری بر نتایج نداشته باشد.
- اختلالات خونی
- بیماری گلبول های قرمز داسی شکل (رایج ترین علت پریاپیسم)
- سابقه ابتلا به بدخیمی هایی همچون لوکمی و میلومای چندگانه
در این نوع برخلاف انواع دیگر، جریان خون وریدی مسدود نشده و بافت غاری در معرض خون پر اکسیژن قرار می گیرد. این نعوظ کاملا سفت نبوده، اغلب بی درد بوده و با اختلال طولانی مدت نعوظ ارتباطی ندارد.
پریاپیسم متناوب:
پریاپیسم متناوب یک نوع عود کننده و مشخص از پریاپیسم ایسکمیک است که به صورت دوره های دردناکی بروز می دهد. این دوره ها می توانند کوتاه مدت و خود محدود شونده باشند. با این حال، دوره های کوتاه مدت نعوظ دردناک و ناخواسته می توانند با گذشت زمان به نوع طولانی مدت و ایسکمیک تبدیل شوند.
درمان پریاپیسم به چه صورت است؟
هدف از تمام درمان‌های پریاپیسم، از بین بردن نعوظ و حفظ توانایی نعوظ در آینده است. اگر فکر می‌کنید پریاپیسم دارید، خودتان برای درمان آن اقدام نکنید. در اسرع وقت به اورژانس مراجعه کنید .
ممکن است پزشک در ابتدا داروهای ضد احتقان مانند فنیل‌افرین (سودافد پی‌ای®) به شما تجویز کند. این داروها می‌توانند با کاهش جریان خون به آلت تناسلی، به کاهش نعوظ شما کمک کنند. داروهای ضد احتقان در عرض چهار تا شش ساعت پس از اولین بروز پریاپیسم بیشترین تأثیر را دارند.
سایر گزینه‌های درمانی عبارتند از:
- تخلیه خون اضافی از آلت تناسلی شما (آسپیراسیون) . پزشک ابتدا آلت تناسلی شما را بی‌حس می‌کند. سپس با استفاده از یک سوزن و سرنگ کوچک، خون کم اکسیژن را از آلت تناسلی شما خارج می‌کند تا فشار و تورم کاهش یابد. ممکن است مجبور شوند این فرآیند را چند بار تکرار کنند تا نعوظ شما از بین برود.
- تزریق دارو به جسم غاری (تزریق داخل غاری) . پزشک با استفاده از یک سوزن کوچک، دارو (آلفا آگونیست‌ها) را به آلت تناسلی شما تزریق می‌کند. آلفا آگونیست‌ها باعث تنگ شدن شریان‌های شما می‌شوند. این امر جریان خون به آلت تناسلی شما را کاهش داده و باعث کاهش تورم می‌شود. تزریق داخل غاری، پریاپیسم با جریان کم را درمان می‌کند.
- کمپرس یخ . قرار دادن کمپرس یخ روی آلت تناسلی و پرینه ممکن است تورم را کاهش دهد.
- بستن جراحی . اگر آسیبی باعث پارگی شریان شود، متخصص اورولوژی می‌تواند روشی را برای بستن (بستن) شریان آسیب‌دیده از طریق جراحی و بازگرداندن جریان خون طبیعی انجام دهد. بستن جراحی، پریاپیسم با جریان خون بالا را درمان می‌کند.
- شانت جراحی . یک متخصص اورولوژی می‌تواند یک کانال (شانت) در داخل آلت تناسلی شما ایجاد کند تا جریان خون را منحرف کرده و گردش خون را به حالت عادی بازگرداند. شانت جراحی، پریاپیسم با جریان کم را درمان می‌کند.
نعوظ دردناک می‌تواند باعث شود احساس خجالت یا شرمندگی کنید، و ممکن است فکر کنید می‌توانید ابتدا برخی از این گزینه‌های درمانی را در خانه امتحان کنید. با این حال، اگر علائم پریاپیسم را دارید، مهم است که در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. اگر یک بیماری زمینه‌ای باعث پریاپیسم شده باشد، ممکن است درمان‌های دیگری دریافت کنید.
پریاپیسم چگونه تشخیص داده می شود؟
وقتی نعوظ ۴ ساعت یا بیشتر طول می‌کشد، مراجعه به اورژانس پزشکی ضروری است. برای تعیین نوع درمان، پزشک ابتدا باید نوع پریاپیسم (ایسکمیک یا غیرایسکمیک) را مشخص کند. درمان بسته به نوع آن متفاوت است. ابزارهای تشخیصی مختلفی وجود دارد که می‌توان از آنها استفاده کرد. معمولاً برای تشخیص پریاپیسم، شرح حال کامل و معاینه فیزیکی انجام می‌شود و از ابزارهای تشخیصی مختلفی استفاده می‌شود. ابزارهای تشخیصی برای تعیین نوع پریاپیسم و احتمالاً شناسایی علل زمینه‌ای استفاده می‌شوند. این ابزارها عبارتند از:
- اندازه‌گیری گاز خون آلت تناسلی. در این آزمایش، یک سوزن کوچک برای گرفتن نمونه خون وارد آلت تناسلی می‌شود. اگر رنگ خون سیاه باشد، نشان دهنده پریاپیسم ایسکمیک است. اگر خون قرمز روشن باشد، نشان دهنده پریاپیسم غیر ایسکمیک است. نمونه به آزمایشگاه ارسال می‌شود تا سطح گازها اندازه‌گیری شود که به تعیین نوع پریاپیسم نیز کمک می‌کند.
- سونوگرافی. می‌توان از سونوگرافی برای تشخیص جریان خون در رگ‌های خونی آلت تناسلی استفاده کرد. این نوع آزمایش می‌تواند بین پریاپیسم ایسکمیک و غیر ایسکمیک تمایز قائل شود و همچنین ممکن است بتواند علت اصلی را تعیین کند.
- آزمایش خون. این آزمایش می‌تواند برای اندازه‌گیری گلبول‌های قرمز و پلاکت‌ها استفاده شود که می‌تواند نشان‌دهنده بیماری سلول داسی شکل، سرطان یا سایر اختلالات خونی باشد.
- آزمایش سم‌شناسی. این آزمایش‌ها برای رد هرگونه دارویی که ممکن است باعث پریاپیسم شود، استفاده می‌شوند.
پریاپیسم ناشی از مصرف دارو
پریاپیسم های ناشی از مصرف دارو اغلب به عنوان یک عارضه جانبی در بسیاری از دارو های رایج و غیر مجاز بیان می شود. آگاهی از این عارضه جانبی احتمالی می تواند نتایج بیماری را در بهبود افسردگی، فشار خون بالا، اختلالات مجاری ادراری تحتانی و اختلالات بیش انعقادی بهبود بخشیده و احتمال بروز پریاپیسم را کاهش دهد. پریاپیسم همچنان چالشی بزرگ در درمان اختلالات نعوظ به شمار می رود. در حالی که تمامی رویداد های پریاپیسم ایسکمیک باید به صورت فوری مدیریت شوند، هدف اولیه پیشگیری است. درمان شامل آسپیراسیون یا شستشو با تزریق های مقلد سمپاتیک، شانت های جراحی و قرار دهی پروتز آلت می شود.
پریاپیسم غیر ایسکمیک می تواند در ابتدا به صورت محافظه کارانه مدیریت شود. هدف اولیه درمان پریاپیسم متناوب پیشگیری از بروز آن است اما دوره های حاد آن باید طبق دستور العمل پریاپیسم ایسکمیک مدیریت شوند.
دکتر رضا ولی پور ، متخصص اورولوژی در شهرک غرب
محمد
چهارشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱( 3 سال پیش)
تعداد بازدید: 334
مشاهده پرسش
