فهرست موضوعات
کراتینین یکی از ضایعات بدن است که در هنگام متابولیسم و تجزیه مولکول کراتین، به وجود می آید. کراتین به طور مداوم در اثر فعالیت عضلانی تولید شده و به کراتینین تبدیل می گردد. از آنجایی که کراتینین یک محصول جانبی است، همراه با گردش خون به کلیه ها منتقل می شود، تا از بدن پاکسازی و همراه با ادرار دفع گردد. در بدن یک فرد سالم، این فرایند بدون اختلال و به صورت مستمر در حال انجام است.
بنابراین وجود بیش از حد کراتینین در نمونه خون افراد، یک شاخص قابل اعتماد از اختلال در عملکرد کلیه ها می باشد. در شرایط عادی، سطح کراتینین در خون مردان، کمی بالاتر از زنان و کودکان است؛ زیرا سطح آن در خون، به حجم توده عضلانی و اندازه بدن هر فرد بستگی دارد. با رعایت یک رژیم غذایی سالم، خوردن میوه ها و انجام ورزش منظم، می‌توان سطح کراتینین را در بدن خود کاهش داد.
محدوده کراتینین
بین ۰.۶ – ۱.۳ mg/dl – در صورتی که سطح کراتینین در خون، از حد بالای محدوده مرجع بیشتر باشد، غیر طبیعی در نظر گرفته می شود و به درمان فوری نیاز دارد. هر چه سطح کراتینین در خون بالاتر باشد، یعنی عملکرد کلیه شدیدتر مختل شده است. سطوح بالای کراتینین نشانگر واضح بودن نارسایی کلیوی می باشد. این عارضه بر اساس زمان شروع و مدتی که علایم در فرد بروز داشته، به دو دسته حاد و مزمن تقسیم بندی می شود. در این مقاله، به بررسی عواملی که باعث افزایش سطح کراتینین در خون می شوند، و راهکارهای درمان این عارضه در منزل می پردازیم. همچنین، در مورد میوه های مفید برای کراتین بالا، به شما توضیحاتی خواهیم داد.
چه عواملی باعث افزایش سطح کراتینین در خون می شوند؟
کراتینین به طور مداوم توسط بدن تولید، و با همان سرعت دفع می گردد. هر گونه تغییر یا اختلال در سرعت طبیعی تولید و یا دفع کراتینین، می تواند بر سطح کراتینین در خون افراد تأثیر بگذارد.
جدا از نارسایی مزمن کلیوی یا بیماری مزمن کلیه، برخی از علل شایع افزایش سطح کراتینین عبارتند از:
۱. مصرف زیاد گوشت
پختن گوشت، کراتین داخل بافت عضلانی آن را به کراتینین تبدیل می کند. بنابراین مصرف بیش از حد گوشت، به ویژه گوشت قرمز، باعث افزایش سطح کراتینین در خون می گردد.
۲. مکمل های حاوی کراتین
مصرف طولانی مدت مکمل هایی که حاوی کراتین می باشند، به‌خصوص در مقادیر بیش از ۱۰ گرم در روز، ممکن است باعث افزایش سطح کراتینین در خون شود.
۳. فشار خون پایین
کاهش حجم خون به دلیل از دست دادن مایعات بدن، در شرایطی همچون کم آبی بدن، اسهال و استفراغ، از دست دادن پلاسمای خون در مواردی مثل سوختگی، یا در نتیجه سپسیس (عفونت گسترده در بدن) و نارسایی قلبی یا حمله قلبی، می‌تواند باعث افزایش سطح کراتینین در خون شود.
۴. جراحی قلب
ممکن است در اثر این جراحی، خون رسانی به کلیه ها کاهش پیدا کند؛ بنابراین، به علت عدم توانایی کلیه ها در دفع کراتینین، سطح آن در سرم خون افزایش می یابد.
۵. ضایعات در شریان کلیوی
ترومبوز (Thrombus)، یا همان تشکیل لخته خونی در داخل سرخرگ، و باریک شدن شریان از جمله عواملی هستند که خون رسانی به کلیه ها را کاهش می دهند. بر اثر این عارضه دفع کراتینین دشوار می شود؛ که بر افزایش سطح آن در خون مستقیماً تأثیر می گذارد.
۶. اختلال های درون کلیه
به این دسته، عوامل کلیوی افزایش کراتینین سرم، نیز گفته می شود؛ که عبارتند از:
- نفروپاتی دیابتی – نفوروپاتی دیابتی در شرایطی اتفاق می افتد که قند خون بالا منجر به التهاب در کلیه ها و متعاقباً آسیب به کلیه ها می شود. این عارضه توانایی کلیه ها برای دفع مواد زائد را مختل می کند.
- فشار خون بالا – این عارضه باعث آسیب رسیدن به گلومرول ها شده و به کاهش دفع کراتینین از کلیه ها می انجامد.
- گلومرولونفریت پس از عفونت – به دنبال بعضی بیماری های عفونی همانند مالاریا، HIV، هپاتیت B و C، سیفلیس، جذام و غیره، به گلومرول ها آسیب وارد می شود و در نتیجه عملکرد کلیه ها کاهش پیدا می کند.
۷. جراحی جایگزینی کلیه (Renal Replacement Surgery)
پس از انجام این عمل، یا در اثر برداشتن کلیه یا قسمتی از آن توسط جراحی، امکان دارد سطح بالایی از کراتینین در خون بیمار مشاهده شود.
۸. علل انسدادی
هرگونه انسداد در جریان ادرار باعث تجمع مواد زائد، و متعاقباً افزایش آن ها در خون می شود. برخی از علل اوروپاتی انسدادی (obstructive uropathy) عبارتند از:
- بزرگ شدن پروستات در مردان
- وجود تومور در مثانه
- سنگ های کلیه
۹. داروها
برخی از داروهایی که می‌توانند موجب افزایش سطح کراتینین در خون گردند، عبارتند از:
- مهارکننده های ACE (نوعی داروی فشار خون)
- مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین
- پنی سیلین
- آنتی بیوتیک های گروه سیکلوسپورین
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)
- هروئین
در رابطه با برگشت ادرار در کودکان بیشتر بدانید…
میوه های مؤثر در کاهش سطح کراتینین
در رابطه با تاثیر میوه های مفید برای کراتین بالا، باید گفت که یک مطالعه منتشر شده در مجله اروپایی تغذیه بالینی، ادعا می کند که خوردن میوه های غنی از فیبر غذایی، به کاهش قابل توجه سطح کراتینین، در بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیوی کمک می کند. میوه های تازه منابع سرشار از فیبر غذایی هستند. همچنین، میوه های فصلی دارای انواع مختلفی از آنتی اکسیدان ها و فلاونوئیدها نیز می باشند، که می توانند سبب کاهش استرس اکسیداتیو در بدن گردند.
میوه هایی که می توانند در کاهش سطح کراتینین خون مؤثر باشند، به هضم راحت تر مواد غذایی نیز کمک می کنند. از سوی دیگر، مشخص شده که میوه های سرشار از پتاسیم، برای افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی، مفید هستند؛ زیرا پتاسیم به بهبود عملکرد قلبی و عضلانی کمک می کند. برخی از میوه های مؤثر در کاهش سطح کراتینین خون، که سرشار از فیبر غذایی و همچنین پتاسیم هستند، عبارتند از:
- موز
- خربزه
- پرتقال
- آووکادو
- سیب
بیماران می توانند این میوه ها را به صورت کامل، یا به شکل آب میوه و اسموتی مصرف کنند. برای بیمارانی که سطح کراتینین بسیار بالایی دارند و تحت درمان با دیالیز هستند، باید اقدامات احتیاطی خاصی انجام شود. برای چنین بیمارانی، خوردن میوه های سرشار از پتاسیم، می تواند مضراتی شدیدتر از فایده آن به همراه داشته باشد. زیرا سطح پتاسیم در چنین بیمارانی افزایش می یابد، و خوردن میوه های غنی از پتاسیم، ممکن است این عارضه را تشدید کند و به آریتمی قلبی منجر شود.
دکتر ولی پور، متخصص اورولوژی در سعادت آباد
فاطمه
چهارشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱( 2 سال پیش)
تعداد بازدید: 448
مشاهده پرسش
