برای درد و ورم بیضه پیش متخصص بیضه بروید.

بیضه عضو مهم دستگاه تناسلی و هورمونی در مردان است و بیماری های خاص خود را دارد، به همین علت پزشکان اورولوژی متخصص بیضه، سعی در افزایش آگاهی مردان نسبت به مشکلات و بیماری هایشان دارند.

متخصص بیضه کیست؟

در زمینه درد بیضه سوالات مختلفی از جمله برای درد بیضه به چه دکتری مراجعه کنیم؟ دکتر بیضه درد کیست؟ پرسیده می شود. در جواب باید گفت که پزشکان اورولوژی همه در زمینه دستگاه تناسلی مردان و مجاری ادراری دانش کسب می کنند، اما در زمینه جراحی های تخصصی بیضه، متخصص بیضه باید دوره های اضافی بگذراند. حتما پیش از شروع درمان از مناسب بودن تخصص پزشک خود برای انجام عمل جراحی و سایر درمان ها اطمینان حاصل کنید.

چه زمانی به معاینه بیضه نیاز دارید؟

بیضه‌ها بخشی از دستگاه تناسلی مردان هستند. بیضه‌ها در کیسه ای قرار دارند که کیسه بیضه یا اسکروتوم نام دارد، این کیسه در پشت و زیر آلت تناسلی جای دارد. بیضه‌ها به تولید اسپرم و هورمون مردانه تستوسترون کمک می‌کنند. مردان باید برای معاینه بیضه به پزشک متخصص بیضه مراجعه کنند، اما سوالی که وجود دارد این است که مراجعه به پزشک باید چند وقت یک بار انجام شود؟

خوشبختانه نیازی نیست که افراد معاینه بیضه را به عنوان بخشی از چک آپ سالانه خود انجام دهند. اما دکتر فوق تخصص بیضه می‌تواند به فرد پیشنهاد کند که خود به صورت منظم به معاینه خانگی بیضه خود بپردازد. بعضی پزشکان توصیه می‌کنند که این اقدام ماهی یک بار انجام شود. بعضی دیگر پیشنهاد می‌کنند که این معاینه یک بار در سال و توسط پزشک صورت گیرد.

اگر فرد با مشکلاتی مواجه است یا توده و تغییرات دیگری در وضعیت یا ظاهر بیضه‌های خود احساس می‌کند بهتر است با پزشک تماس بگیرد. معاینات راه خوبی برای یافتن توده‌هایی هستند که می‌توانند سرطانی باشند یا مشکلات دیگری برای فرد ایجاد کنند.

بیماری‌های بیضه و اسکروتوم (کیسه بیضه)

بیماری‌هایی وجود دارند که ممکن است بیضه و کیسه بیضه افراد را درگیر کنند. سرطان بیضه شناخته شده ترین عضو این دسته از بیماری‌ها است، اما بیماری‌های دیگری برای این ناحیه از بدن وجود دارند که می‌توانند خفیف و یا دارای خطر جانی باشند. بعضی از اختلالات رایج و بیماری‌هایی که بر روی بیضه‌ها و کیسه بیضه تاثیر می‌گذارند عبارتند از:

اپیدیدیمیت (التهاب اپیدیدیم)

اپیدیدیمیت به التهاب یا عفونت اپیدیدیم گفته می‌شود. اپیدیدیم لوله ای بلند در پشت بیضه است. اپیدیدیمیت می‌تواند به واسطه بیماری‌های مقاربتی، جراحت، آثار جانبی وازکتومی و مشکلات دیگر ایجاد شود. علائم اپیدیدیمیت می‌تواند شامل درد (خفیف تا شدید)، ورم بیضه‌ها یا کیسه بیضه، حالت تهوع و استفراغ و تب باشد.

هیدروسل (آب آوردن بیضه)

هیدروسل به جمع شدن مایعات در اطراف بیضه‌ها گفته می‌شود. این موضوع می‌تواند بر یک بیضه یا هر دو بیضه تاثیر بگذارد و موجب ورم در ناحیه کیسه بیضه و ران پا شود. هیدروسل معمولا دردناک و مشکل ساز نیست و نیازی به درمان ندارد. با این حال، هر ورمی که در ناحیه کیسه بیضه ایجاد می‌شود باید به پزشک متخصص بیضه نشان داده شود تا مورد ارزیابی قرار گیرد.

هر چند وقت یک بار، هیدروسل می‌تواند علائمی به غیر از ورم ایجاد کند. در این مواقع فرد ممکن است با درد خفیف، حساسیت به لمس یا قرمزی کیسه بیضه مواجه باشد. هیدروسل معمولا در نوزادانی رخ می‌دهد که فضایی میان شکم و کیسه بیضه آنها وجود دارد، اما این بیماری در بعضی مواقع در سنین دیگر نیز ایجاد می‌شود. زمانی که مردان به هیدروسل دچار می‌شودند، این مشکل معمولا به واسطه جراحت، التهاب، عفونت بیضه‌ها یا اپیدیدیمیت ایجاد می‌شود.

پیچ خوردگی (تورشن) بیضه

پیچ خوردگی بیضه زمانی رخ می‌دهد که طناب اسپرماتیک (منوی) پیچ می‌خورد و جریان خون بیضه قطع می‌شود. این حالت یک موقعیت اورژانسی است که نیازمند درمان فوری خواهد بود تا بدین ترتیب بیضه فرد حفظ شود. اگر چه جراحی سلامت مجدد بیضه را تضمین نمی‌کند، درمان نکردن این مشکل در بازه ای شش ساعته می‌تواند به آسیب جدی به بیضه منجر شود و فرد به عمل برداشتن بیضه نیاز پیدا کند. علائم پیچ خوردگی بیضه عبارتند از ظهور ناگهانی درد شدید در بیضه که می‌تواند با ورم و حساسیت به درد در بیضه‌ها و کیسه بیضه، تب، حالت تهوع و استفراغ و علائم دیگر همراه شود.

واریکوسل

واریکوسل به وریدهای گشاد شده و تغییر شکل داده در کیسه بیضه گفته می‌شود. این مشکل معمولا دردی ایجاد نمی‌کند و موقعیت بی خطری محسوب می‌شود، با این حال، واریکوسل می‌تواند تولید اسپرم فرد را کاهش دهد، کیفیت اسپرم خروجی از آلت تناسلی را تضعیف کند و در نهایت به ناباروری فرد منجر شود. در بعضی موارد، واریکوسل می‌تواند به ایجاد علائمی نظیر درد و متورم شدن بیضه منجر شود. اگر چه بیشتر انواع واریکوسل نیازی به درمان ندارند، بعضی از انواع این بیماری نیاز به جراحی واریکوسل دارند.

هیپوگنادیسم (کاهش فعالیت غدد جنسی)

هیپوگنادیسم بیماری ای است که زمانی ایجاد می‌شود که بیضه‌ها قادر به تولید هورمون تستوسترون کافی نیستند. کمبود تستوسترون در مردان می‌تواند مشکلاتی نظیر اختلال در نعوظ، کاهش میل جنسی، ناباروری، پوکی استخوان، افزایش اندازه سینه در مردان، کاهش موی بدن و صورت، افسردگی، خستگی و گرگرفتگی را به همراه داشته باشد. هیپوگنادیسم می‌تواند با درمان جایگزینی تستوسترون بدن برطرف شود. اگر دلایل دیگری موجب ایجاد این بیماری در بدن فرد شوند (نظیر مشکلات هیپوفیز)، رفع این مشکلات می‌تواند علائم هیپوگنادیسم را برطرف کند.

ارکیت (التهاب بیضه)

ارکیت به التهاب در یک بیضه یا هر دو بیضه گفته می‌شود. در بیشتر موارد، این مشکل به واسطه عفونت باکتریایی یا ویروسی ایجاد می‌شود. اوریون یکی از رایج ترین علل ایجاد ارکیت است. عفونت‌های مقاربتی نظیر سوزاک و کلامیدیا می‌توانند با ایجاد اپیدیدیمیت به ارکیت منجر شوند (عفونتی که در اپیدیدیم فرد ایجاد شده است). این نوع از ارکیت، اپیدیدیمو-ارکیت خوانده می‌شود. علائم و نشانه‌های ارکیت شامل درد در بیضه و کیسه بیضه، حساسیت به درد و ناباروری هستند. در بیشتر موارد، ارکیت با دارو و درمان‌های خانگی قابل درمان است.

اسپرماتوسل

اسپرماتوسل که با عنوان کیست اسپرماتیک نیز شناخته می‌شود، کیست پر از مایعی است که در درون اپیدیدیم ایجاد شود. کیست‌های کوچک معمولا موجب ایجاد درد نمی‌شوند. کیست‌های بزرگ می‌توانند به ایجاد درد یا حس سنگینی در بیضه آسیب دیده و ورم بالا و پشت بیضه منجر شوند. اگر فرد کیست اسپرماتیک بزرگی داشته باشد و علائم دیگر یا درد داشته باشد، ممکن است به جراحی برای رفع این مشکل نیاز پیدا کند.

درد بیضه

بسیاری از بیماری‌ های بیضه و کیسه بیضه، می‌توانند به ایجاد درد بیضه منجر شوند. بیماری‌ های دیگر نظیر سنگ‌ های مجاری ادراری و کلیه، عفونت‌ها و فتق ران می‌ توانند منجر به ایجاد درد هایی شوند که در اطراف بیضه‌ها و کیسه بیضه قابل حس هستند. اگر فرد درد بیضه دارد، باید به سرعت با متخصص بیضه تماس بگیرد. و اگر فرد به طور ناگهانی با درد بیضه مواجه می‌شود، باید به سرعت به سراغ مراقبت‌های پزشکی برود تا مشکلات شدید نظیر پیچ خوردگی بیضه را برطرف کند.

سرطان بیضه

هورمون های جنسی مردانه و اسپرم در بیضه تولید می شوند. سرطان بیضه در این اندام ایجاد می شود. تستوسترون رشد اندام های جنسی و دیگر ویژگی های جسمی مردانه را کنترل میکند. گرچه سرطان بیضه در مقایسه با دیگر سرطان ها ناشایع است (۰.۷ درصد از تمام سرطان ها را شامل میشود)، اما شایع ترین سرطان در بین مردان ۱۵ تا ۳۵ ساله در آمریکای شمالی و اروپا است.

به طور معمولا علائم سرطان  تا مراحل انتهایی بروز نمی یابند. در بیشتر موارد، افراد خودشان سرطان را کشف میکنند. بعضی اوقات، این سرطان توسط پزشک در یک معاینه معمولی جسمانی کشف میشود. هر کسی که حالتی غیر طبیعی ای درمورد بیضه ی خود متوجه شود باید سریعا به دکتر فوق تخصص بیضه مراجعه کند.

ورم بیضه

بیشتر مشکلات بیضه و کیسه بیضه، موجب ورم این ناحیه می‌شوند. بیماری‌هایی نظیر واریکوسل، پیچ خوردگی بیضه، ارکیت، اپیدیدیمیت و هیدروسل همه به ایجاد ورم بیضه منجر می‌شوند. اگر فرد با ورم بیضه مواجه شد، بهتر است برای دریافت وقت با دکتر فوق تخصص بیضه تماس بگیرد.

مشکلات دیگر کیسه بیضه

مشکلات زیادی وجود دارند که می‌توانند بر روی کیسه بیضه تاثیر بگذارند. تمامی این مشکلات به درمان نیاز ندارند، اما تمامی این مشکلات باید برای پیشگیری از مسائل حادتر توسط پزشک ارزیابی شوند. بعضی از بیماری‌های کیسه بیضه مواردی نظیر سلولیت دیواره کیسه بیضه، آبسه کیسه بیضه (عفونت کیسه بیضه)، قانقاریای فورنیه (که با نام دیگر فاشیلیت کیسه بیضه و کشاله ران نیز شناخته می‌شود) و بیمارِی پورپورای هنوخ شوئن‌لاین (HSP) هستند.

معاینه خانگی بیضه به چه صورت انجام می‌شود؟

هیچ آسیبی به واسطه معاینه شخصی بیضه مرد ایجاد نمی‌شود و پزشکان می‌گویند این روش برای درک ظاهر و احساس فعلی بیضه خوب است، زیرا در صورت ایجاد هر تغییری در این موارد فرد می‌تواند به سرعت متوجه آنها شود. معاینه شخصی بسیار آسان و بدون درد است. کافی است برای انجام این کار فرد چند گام ساده بعدی را دنبال کند:

بهتر است معاینه شخصی بعد از دوش آب گرم انجام شود، زیرا دوش آب گرم به آرام ساختن پوست کیسه بیضه کمک می‌کند.

• فرد باید آلت تناسلی خود را از مسیر دید خود خارج کند.
• حال فرد باید با دستان خود به معاینه هر بیضه بپردازد و بهتر است این کار با هر دو دست انجام شود. فرد می‌تواند بیضه‌ها را میان انگشت شست و انگشتان دیگر خود بررسی کند.
• یکی از بیضه‌ها ممکن است از نظر اندازه و شکل از دیگری متفاوت باشد. این موضوع طبیعی است، اگر چه به این موضوع دقت داشته باشید که شکل‌ها و اندازه‌های بیضه نباید تغییر کنند. یکی از بیضه‌ها ممکن است پایین تر از دیگری قرار گیرد. این موضوع نیز طبیعی است.
• ساختاری طناب مانند در پشت هر بیضه وجود دارد که وظیفه نگهداری و جابجایی اسپرم‌ها را بر عهده دارند. این بخش یک توده نیست.

چیزی که فرد باید دنبال آن باشد، یافتن توده ای به اندازه نخود است. اگر فرد با چنین توده ای مواجه شد بهتر است با یک متخصص بیضه تماس بگیرد. به یاد داشته باشید معمولا این توده‌ها نباید باعث نگرانی شما شوند.

دکتر رضا ولی پور جراح فوق تخصص بیضه و بیماری های مردان