اغلب مشکلاتی که سبب درد کلیه می شوند، تنها روی یک کلیه تأثیر می گذارند. درد در کلیه راست می تواند به دلیل مشکلات کلیه یا مشکل در اندام ها، ماهیچه ها یا بافت های نزدیک به کلیه رخ دهد.کلیه های شما در پشت ناحیه فوقانی شکم (درست زیر قفسه سینه) قرار دارند. به عبارت دیگر، در هر دو طرف ستون فقرات یک کلیه قرار گرفته است. به دلیل سایز و موقعیت کبد، کلیه راست کمی پایین تر کلیه چپ قرار دارد. برای درمان درد کلیه راست چه باید کرد؟ در ادامه خواهیم گفت.
۶ علت احتمالی درد کلیه راست
علل رایج | علل نادر |
عفونت دستگاه ادراری (UTI) | سنگ کلیه |
بیماری کلیه پلی کیستیک (PKD) | |
آسیب دیدگی کلیه | ترومبوز ورید کلیه (RVT) |
سرطان کلیه |
با ما همراه باشید تا در مورد این دلایل احتمالی و همچنین، نحوه تشخیص و درمان درد کلیه راست اطلاعات لازم را کسب کنید.
عفونت دستگاه ادراری (UTI)
عفونت دستگاه ادراری مشکل رایجی است که معمولاً باکتریایی می باشد؛ اما در برخی موارد ممکن است توسط قارچ ها یا ویروس ها نیز ایجاد شود.
این عفونت غالباً دستگاه ادراری تحتانی (مجرای ادرار و مثانه) را درگیر می کند. در موارد نادر ممکن است روی دستگاه ادراری فوقانی (حالب و کلیه ها) تأثیر بگذارد.
در صورتی که عفونت دستگاه ادراری، کلیه های شما را درگیر کرده باشد، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
- تب شدید
- درد در نواحی پهلو یا بالای کمر
- لرز
- تکرر ادرار
- تمایل مداوم به دفع ادرار
- وجود خون یا عفونت در ادرار
- حالت تهوع و استفراغ
درمان
رایج ترین درمان برای عفونت ادراری، مصرف آنتی بیوتیک می باشد. در صورتی که کلیه شما درگیر عفونت شده باشد (پیلونفریت)، پزشک ممکن است داروی فلوروکینولون را تجویز کند. موارد عفونت ادراری شدید نیاز به بستری در بیمارستان و مصرف آنتی بیونتیک های درون وریدی دارد.
سنگ کلیه
سنگ کلیه متشکل از رسوبات سخت موجود در ادرار می باشد. علائم سنگ کلیه شامل موارد زیر می شود:
- درد پهلو و کمر
- نیاز مداوم به دفع ادرار
- درد در زمان ادرار
- حجم کم ادرار
- ادرار کدر
- وجود خون در ادرار
- تهوع و استفراغ
درمان
اگر سنگ کلیه شما به اندازه کافی کوچک باشد، نیاز به درمان خاصی نداشته و خود به خود دفع می شود. پزشک ممکن است برای دفع راحت تر سنگ، مصرف مسکن و نوشیدن ۲ تا ۳ لیتر آب در روز را توصیه کند. همچنین در برخی موارد یکی از داروهای گروه مسدود کننده آلفا تجویز می گردد. این دارو به شل شدن حالب و دفع راحت تر سنگ کمک می کند.
در صورتی که سنگ کلیه شما بزرگ بوده و شما را اذیت کند، پزشک ممکن است روش های تهاجمی تری را توصیه کند:
- سنگ شکنی برون اندامی با موج ضربه ای (ESWL): در این روش از امواج صوتی برای خرد کردن سنگ کلیه استفاده می شود.
- نفرولیتوتومی از راه پوست: در این روش، پزشک از طریق یک برش کوچک و به کمک ابزارهایی خاص، سنگ کلیه را خارج می کند.
- اورتروسکوپی: اورتروسکوپی یک روش غیر تهاجمی است که در آن وسیله ای باریک و انعطاف پذیر به نام «اسکوپ» از طریق مجرای ادرار و مثانه وارد حالب می شود. به این ترتیب، پزشک می تواند وجود سنگ کلیه یا سایر مشکلات را تشخیص داده و سنگ ها را به دام بیندازد یا بشکند.
تروما یا آسیب دیدگی کلیه
ترومای کلیه نوعی آسیب دیدگی خارجی کلیه است. این آسیب دیدگی خارجی معمولاً از دو نوع می باشد:
- ترومای بلانت: آسیب ناشی از برخورد جسمی که پوست را مجروح نمی کند.
- ترومای نفوذ کننده: آسیب ناشی از جسمی که پوست را سوراخ کرده و وارد بدن می شود.
علائم ترومای بلانت شامل کوفتگی و کبودی در ناحیه کلیه بوده و علائم ترومای نفوذ کننده معمولاً شامل زخم می شود. ترومای کلیوی از ۱ تا ۵ درجه بندی می شود. درجه ۱ به معنای آسیب جزئی و درجه ۵ به معنای آسیب شدید و قطع شدن جریان خون کلیه است.
درمان
اغلب تروماهای کلیوی را می توان بدون جراحی درمان کرد. عوارض جانبی تروماهای کلیه که معمولاً شامل ناراحتی و فشار خون بالا می شوند نیز قابل درمان می باشند. در برخی موارد پزشک ممکن است فیزیوتراپی و -به ندرت- جراحی را تجویز کند.
بیماری کلیه پلی کیستیک (PKD)
PKD نوعی اختلال ژنتیکی است که در آن تعدادی کیست پر از مایع روی کلیه ها رشد می کنند. در واقع، PKD نوعی بیماری مزمن کلیوی می باشد که عملکرد کلیه را کاهش داده و احتمال ابتلا به نارسایی کلیه را بالا می برد.
علائم و نشانه های PKD شامل موارد زیر می شود:
- درد پشت و پهلو
- هماچوری (خون در ادرار)
- سنگ کلیه
- ناهنجاری های دریچه قلب
- فشار خون بالا
درمان
از آنجایی که هیچ درمان شناخته شده ای برای PKD وجود ندارد، پزشک تنها با رفع علائم PKD به مدیریت آن کمک می کند. به عنوان مثال، اگر علائمی مثل فشار خون بالا دارید، معمولاً تغییرات رژیم غذایی و مصرف مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین (ARBs) یا مهار کننده های آنزیم مبدل آنزیوتانسین (ACE) تجویز می گردد.
برای عفونت کلیه، آنتی بیوتیک توصیه می شود. البته در سال ۲۰۱۸، داروی تولواپتان توسط FDA تأیید شد. این دارو برای درمان بیماری کلیه پلی کیستیک اتوزومال غالب (ADPKD) که ۹۰ موارد کلیه پلی کیستیک را تشکیل می دهد، تجویز می گردد.
ترومبوز ورید کلیه (RVT)
دو سیاهرگ کلیوی خون کم اکسیژن را از کلیه ها به قلب می برند. ترومبوز ورید کلیوی (RVT) زمانی رخ می دهد که درون یک یا هر دوی این سیاهرگ ها لخته خون ایجاد شود.
RVT یک وضعیت بسیار نادر است و علائم آن شامل موارد زیر می شود:
- درد پایین کمر
- خون در ادرار
- کاهش حجم ادرار
درمان
بر اساس مطالعات انجام شده در سال ۲۰۱۸، RVT معمولاً به عنوان علائمی از یک بیماری زمینه ای به نام سندرم نفروتیک ایجاد می شود. سندرم نفروتیک یک اختلال کلیوی است که باعث می شود بدن مقادیر زیادی پروتئین را در ادرار دفع کند. در صورتی که RVT شما به دلیل سندرم نفروتیک ایجاد شده باشد، پزشک ممکن است درمان های زیر را توصیه کند:
- داروهای فشار خون بالا
- قرص آب، داروهای کاهش دهنده کلسترول
- رقیق کننده های خون
- داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
سرطان کلیه
سرطان کلیه معمولاً در مراحل ابتدایی علائمی ندارد. علائم مراحل بالاتر این بیماری شامل موارد زیر می شود:
- پهلو درد و کمر درد مداوم
- خون در ادرار
- خستگی
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن بی دلیل
- تب
درمان
درمان اولیه برای سرطان کلیه شامل جراحی می شود. پزشک ممکن است جراحی باز (یک برش بزرگ) یا جراحی لاپاراسکوپی (چند برش کوچک) را برای شما در نظر بگیرد.
سایر درمان های سرطان کلیه عبارتند از:
- ایمونوتراپی با داروهایی مانند آلدسلوکین و نیولوماب
- درمان هدفمند با داروهایی مانند کابوزانتینیب، سورافنیب، اورولیموس، و تمسیرولیموس
- پرتو درمانی با پرتوهای پر قدرتی مانند اشعه ایکس.
چه زمانی برای درمان درد کلیه راست باید به پزشک مراجعه کرد؟
هنگامی که درد مداوم در کمر یا پهلوها داشته باشید. این مسئله ممکن است نشانه ای از مشکلات خطرناک کلیه بوده که می تواند منجر به آسیب دیدگی دائمی کلیه های شما شود. همچنین، ابتلا به برخی از بیماری هایی مثل عفونت شدید کلیه که می تواند عوارض جانبی در پی داشته باشد.
خلاصه
درد کلیه راست ممکن است ناشی از یکی از مشکلات رایج کلیه مثل عفونت ادراری یا سنگ کلیه باشد. البته در موارد نادر، بیماری هایی مثل ترومبوز ورید کلیه یا بیماری کلیه پلی کیستیک می توانند در این درد نقش داشته باشند. در صورتی که درد مداوم و مزمنی در کلیه خود دارید، یا درد شما به هر دلیلی شدت گرفته و در فعالیت های روزانه شما اختلال ایجاد می کند، برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.
دکتر ولی پور، متخصص اورولوژی در شهرک غرب
