فهرست موضوعات
کلیه ها یک جفت اندام لوبیایی شکل هستند که در اطراف ستون فقرات، زیر دنده ها و پشت شکم قرار گرفته اند. هر کلیه حدود ۴ یا ۵ اینچ طول دارد و تقریباً به اندازه یک مشت بزرگ است. نقش کلیه ها در بدن، تصفیه کردن خون است. آنها مواد زائد را از بدن دفع می کنند، تعادل مایعات بدن را حفظ می کنند و الکترولیت ها را در سطح مناسبی نگه می دارند. تمام خون بدن تقریباً ۴۰ بار در روز از درون کلیه ها عبور می کند. خون وارد کلیه ها می شود، مواد زائد خارج می شوند و در صورت لزوم، آب، نمک و مواد معدنی تنظیم می شوند.
سپس، خون تصفیه شده به بدن بر می گردد. این ضایعات و مواد زائد تبدیل به ادرار می شوند و در لگنچه کلیه جمع می شوند. لگنچه کلیوی، یک اندام قیفی شکل است که مواد زائد را از طریق لوله ای به نام حالب به سمت مثانه تخلیه می کند. هر کلیه، حدود یک میلیون فیلتر ریز به نام نفرون دارد. کلیه های شما ممکن است فقط ده درصد کار کنند و شما متوجه هیچ گونه علامت یا مشکلی نشوید. اگر جریان خون به یک کلیه متوقف شود، بخشی از کلیه یا تمام آن ممکن است از کار بیفتد و منجر به نارسایی کلیوی شود.
بیماری های کلیه
پیلونفریت (عفونت لگنچه کلیه): گاهی اوقات کلیه ممکن است بر اثر ورود باکتری عفونت کند و موجب کمر درد و تب شود. شایع ترین علت پیلونفریت، انتقال باکتری از عفونت مثانه ی درمان نشده است.
گلومرولونفریت: سیستم ایمنی بیش فعال ممکن است به کلیه ها حمله کند و موجب التهاب و آسیب آنها شود. خون و پروتئین موجود در ادار، مشکلات شایعی هستند که بر اثر گلومرولونفریت رخ می دهند. این شرایط همچنین می تواند منجر به نارسایی کلیوی شود.
سنگ های کلیه (نفرولیتیازیس): مواد معدنی موجود در ادرار، کریستال ها یا سنگ ها را تشکیل می دهند. این سنگ ها، ممکن است به اندازه ای بزرگ شوند که جریان ادرار را مسدود کنند. سنگ کلیه، یکی از دردناک ترین شرایط بدن است. اکثر سنگ های کلیه خود به خود دفع می شوند، اما برخی دیگر بیش از حد بزرگ هستند و نیاز به درمان دارند.
سندرم نفروتیک:در رابطه با سندرم نفروتیک باید گفت که آسیب به کلیه ها باعث می شود که پروتئین زیادی از خون وارد ادرار شود. ورم پا (اِدِم) ممکن است یکی از علائم این بیماری باشد.
بیماری کلیه پلی کیستیک: یک بیماری ژنتیکی منجر به تشکیل کیست های بزرگ در هر دو کلیه می شود که عملکرد آنها را مختل می کند.
نارسایی حاد کلیوی: به کاهش ناگهانی عملکرد کلیه گفته می شود. کم آبی بدن، انسداد در مجرای ادراری یا آسیب کلیوی می تواند موجب نارسایی حاد شود که معمولاً برگشت پذیر است.
نارسایی مزمن کلیوی: از دست دادن تدریجی عملکرد کلیوی می باشد که معمولاً برگشت ناپذیر است. دیابت و فشار خون بالا شایع ترین علل این شرایط هستند.
بیماری کلیوی مرحله نهایی (ESRD): از دست دادن کامل قدرت کلیه که معمولاً به علت بیماری کلیوی مزمن پیشرونده می باشد. افراد مبتلا به این شرایط برای زنده ماندن نیاز به دیالیز منظم دارند.
نکروز پاپیلاری: آسیب شدید به کلیه ها می تواند موجب شود، بخشی از بافت های کلیه آسیب ببینند و کلیه را مسدود کنند. این شرایط در صورت درمان نشدن می تواند موجب نارسایی کامل کلیه شود.
نفروپاتی دیابتی: قندخونی بالای ناشی از دیابت، به تدریج به کلیه ها آسیب می رساند و موجب بیماری مزمن کلیوی می شود. این شرایط همچنین ممکن است موجب سندرم نفروتیک (پروتئین در ادرار) شود.
نفروپاتی فشار خون: در این شرایط آسیب کلیه در اثر فشار خون بالا اتفاق می افتد و در نهایت موجب نارسایی مزمن کلیوی شود.
سرطان کلیه: کارسینوم سلول کلیوی، شایع ترین نوع سرطانی است که کلیه ها را درگیر می کند. رایج ترین علت سرطان کلیه، سیگار کشیدن است.
نفریت اینترستیشیال: التهاب بافت همبند درون کلیه، اغلب موجب نارسایی حاد کلیه می شود. واکنش های آلرژیک و عوارض جانبی دارویی، علل معمول این بیماری هستند.
بیماری تغییر جزئی: نوعی سندرم نفروتیک است که در آن سلولهای کلیه در زیر میکروسکوپ تقریباً طبیعی به نظر می رسند. این بیماری می تواند موجب ورم پا (اِدِم) شود. برای درمان این بیماری از استروئیدها استفاده می شود.
دیابت نفروژنیک: کلیه ها، توانایی تولید ادرار با غلظت مناسب را از دست می دهند که معمولاً به علت حساسیت دارویی می باشد. گرچه این شرایط به ندرت ممکن است خطرناک باشد، اما می تواند موجب تشنگی مداوم و تکرر ادرار شود.
کیست کلیوی: کیست کلیه اغلب با بالا رفتن سن در افراد رخ می دهد و اغلب هیچ مشکلی ایجاد نمی کند. کیست ها و توده های پیچیده ممکن است سرطانی باشند.
آزمایشات کلیه
- آزمایش تجزیه و تحلیل ادرار: آزمایش ادرار توسط یک دستگاه انجام می شود و از طریق میکروسکوپ و به صورت چشمی بررسی می شود. این آزمایش می تواند عفونت ها، التهاب، خونریزی میکروسکوپی و آسیب کلیوی را تشخیص دهد.
- سونوگرافی کلیه: پروبی که روی پوست قرار می گیرد، امواج صوتی را از کلیه منعکس می کند و تصاویری را روی صفحه نمایش ایجاد می کند. سونوگرافی می تواند
- انسدادهای موجود در جریان ادرار، سنگ ها، کیست ها یا توده های مشکوک در کلیه را شناسایی کند.
- توموگرافی کامپیوتری(سی تی اسکن): یک اسکنر سی تی اسکن، از مجموعه ای از اشعه های ایکس، برای ایجاد تصاویری از کلیه روی کامپیوتر استفاده می کند.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی: یک اسکنر از امواج رادیویی در میدان مغناطیسی، برای ایجاد تصاویر کلیه با کیفیت بالا استفاده می کند.
- کشت های خون و ادرار: اگر کلیه مشکوک به عفونت باشد، کشت های خون و ادرار ممکن است باکتری موجود در کلیه را شناسایی کنند.
- اورتروسکوپی: در این روش یک اندوسکوپ (لوله ی منعطفی که یک دوربین در انتهای خود دارد) از طریق مثانه وارد پیشابراه می شود.
- اورتروسکوپی به طور کلی نمی تواند به خود کلیه ها دسترسی پیدا کند، اما می تواند به درمان مشکلات پیشابراه کمک کند.
- نمونه برداری از کلیه: با استفاده از یک سوزن ریز که وارد پوست کمر می شود، بخش کوچکی از بافت کلیه خارج می شود. بررسی بافت کلیه زیر میکروسکوپ می تواند به تشخیص مشکل کلیوی کمک کند.
درمان های کلیه
آنتی بیوتیک: عفونت های کلیه ناشی از باکتری ها، با آنتی بیوتیک ها قابل درمان هستند.
نفروستومی: یک لوله نازک (کاتتر) از طریق پوست وارد کلیه می شود. سپس ادرار به طور مستقیم از کلیه تخلیه می شود و هر انسدادی را در جریان ادرار دور می زند.
لیتوتریپسی: از طریق روش لیتوتریپسی یا سنگ شکنی برون اندامی، سنگ ها به قطعات کوچکتری تبدیل می شوند تا بتوانند از راه ادرار دفع شوند. اغلب اوقات، لیتوتریپسی با دستگاهی انجام می شود که امواج صوتی را درون بدن منعکس می کند.
نفرکتومی: نوعی جراحی برای خارج کردن کلیه می باشد. نفرکتومی برای سرطان کلیه یا آسیب کلیه شدید انجام می شود.
دیالیز: تصفیه مصنوعی خون برای جایگزینی عملکردی است که کلیه های آسیب دیده به طور طبیعی نمی توانند انجام دهند. همودیالیز رایج ترین روش دیالیز در ایالات متحده می باشد.
همودیالیز: فرد مبتلا به نارسایی کامل کلیه به دستگاه دیالیز متصل می شود. این دستگاه خون را تصفیه می کند و سپس به بدن برمی گرداند. همودیالیز معمولاً برای این افراد، سه بار در هفته انجام می شود.
دیالیز پریتونیل: از طریق یک کاتتر، مقدار زیادی از یک مایع مخصوص وارد شکم می شود و به بدن این امکان را می دهد تا با استفاده از بافت های داخل شکم، خون را تصفیه کند. پس از مدتی، این مایع به همراه ضایعات بدن دفع می شود.
پیوند کلیه: با پیوند کلیه به فرد مبتلا به نارسایی کامل کلیه، می توان عملکرد کلیه را بازیابی کرد. پیوند کلیه را می توان از یک اهداکننده زنده یا از اهداکننده ی که اخیراً فوت کرده است، انجام داد.
اندازه طبیعی کلیه راست و چپ
بر اساس مطالعه ی انجام شده، میانگین طول کلیه ی سمت چپ ۲/۱۱ سانتی متر و طول کلیه ی سمت راست ۹/۱۰ سانتی متر است. بررسی ها روی نمونه های مطالعاتی نشان داده است که، حجم متوسط کلیه چپ ۱۴۶ سانتی متر مکعب و حجم کلیه راست ۱۳۴ متر مکعب می باشد. به طور کلی، اندازه ی کلیه ها با افزایش سن کاهش می یابد. این امر به دلیل کاهش پارانشیم اتفاق می افتد. اندازه ی کلیه تحت تأثیر فاکتورهای مختلفی مثل قد، وزن، مساحت بدن و دیگر فاکتورها می باشد. به عنوان مثال، طول کلیه ی فرد به میزان زیادی با قد فرد در ارتباط است. در تحقیقات انجام شده، اندازه گیری طول کلیه در افراد قد بلند و مقایسه ی آن با طول کلیه ی افراد قد کوتاه، تفاوت چشمگیری را نشان داده است.
علت اختلاف سایز دو کلیه
به طور کلی اندازه ی دو کلیه ی یک فرد با یکدیگر متفاوت است. معمولاً کلیه ی راست به میزان کمی از کلیه ی چپ بزرگ تر است. البته برخی از افراد با کلیه ی چپ بزرگ تر متولد می شوند. در اغلب موارد، اندازه ی کلیه ها نزدیک به هم بوده و اختلاف طول آنها کمتر از ۱ سانتی متر می باشد.
زهرا
چهارشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱( 2 سال پیش)
تعداد بازدید: 476
مشاهده پرسش
