پریاپیسم یا نعوظ دائم و درمان پریاپیسم در مردان
فهرست موضوعات
پریاپیسم به نعوظ مداومی گفته می شود که ناشی از اختلال عملکردی مکانیسم های تنظیم سفتی، سستی و تورم آلت تناسلی مردانه است. تشخیص صحیح پریاپیسم ضرورت داشته و نیازمند شناسایی علت زمینه ای است. اهداف این مقاله تعیین انواع پریاپیسم، پاتولوژی، اپیدمیولوژی و ایجاد یک راهنما جهت مدیریت موثر این بیماری است. این مطلب با توافق ۶ متخصص از ۴ کشور مختلف نوشته شده و بر روی دستور العمل های مرتبط با پریاپیسم در یک دهه اخیر تمرکز دارد.
همچنین جهت نوشتن این مقاله مطالعات مرتبط با پریاپیسم از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۹ مطالعه شد. با اینکه مطالعه اغلب چند موردی (case series) بوده است اما گزارش های اخیر متدولوژی جزئی تری داشته که شامل مدت پریاپیسم، علت شناسی آن و نتایج عملکرد نعوظ می شوند.
پریاپیسم چیست؟
تشخیص سریع و مدیریت مناسب پریاپیسم جهت حفظ بیماران از قرار گیری تحت مداخلات غیر موثر و به حداکثر رساندن نتایج عملکرد نعوظ آلت در آن ها ضروری است. شناخت بهتر مکانیسم های مولکولی موجود در روند بیماری زایی پریاپیسم ایسکمیک متناوب، مسیر های جدیدی را جهت مداخله پزشکی به پیش روی متخصصان باز می کند.
پریاپیسم دارای سه دسته است که شامل:
- پریاپیسم ایسکمیک (کم جریان و وریدی)
- پریاپیسم متناوب
- پریاپیسم غیر ایسکمیک (پر جریان و شریانی)
ارزیابی سریع جهت تعیین نوع پریاپیسم ضروری است زیرا رویکرد درمانی در هر کدام ممکن است متفاوت باشد. کاهش تورم پریاپیسم می تواند هدف و نتیجه اولیه هر رویکرد درمانی باشد.
علت پریاپیسم
مکانیسم زمینه ای دچار شدن این بیماران به پریاپیسم این است که گلبول های قرمز غیر طبیعی در بافت های آلت به دام افتاده و تجمع می کنند. مشورت پزشکی جهت مدیریت و پیشگیری از بروز نعوظ های طولانی مدت لازم است. مکانیسم زمینه ای دچار شدن این بیماران به پریاپیسم این است که گلبول های قرمز غیر طبیعی در بافت های آلت به دام افتاده و تجمع می کنند. مشورت پزشکی جهت مدیریت و پیشگیری از بروز نعوظ های طولانی مدت لازم است.
پریاپیسم غیر ایسکمیک که با نام پریاپیسم پر جریان نیز شناخته می شود در اثر جریان خون تنظیم نشده و نامناسب شریانی است که خون پر اکسیژن را به اجسام غاری وارد می کند. عدم تنظیم عوامل گشاد یا تنگ کننده عروقی اغلب در اثر آسیبی به وجود می آید که بر ریشه های عصبی و جریان خون رونده به نواحی تناسلی اثر گذار است. آسیب می تواند ناشی از مجموعه ای از شرایط و مشکلات باشد. همچنین، فاصله زمانی آسیب و پدیدار شدن تظاهرات بالینی بیمار می تواند از چندین روز تا چندین سال متغییر بوده و هیچ تاثیر چشم گیری بر نتایج نداشته باشد.
پریاپیسم ایسکمیک
پریاپیسم ایسکمیک ۹۵ درصد موارد این بیماری را تشکیل داده و یک اورژانس اورولوژیک همچون سندرم کمپارتمان به شمار می رود. سندرم کمپارتمان یک بیماری است که به افزایش فشار در فضا های تنگ و محدود بدن منجر شده و نیازمند یک رویکرد درمانی فوری است. هدف درمان کاهش تورم و حفظ سستی آلت تناسلی است. در حین این دوره ها یک اثر انسدادی، مانع خروج جریان خون وریدی از اجسام غاری شده، فشار در این اجسام بالا رفته، خون در حفرات بافت آلت رکود یافته و با محیط اسیدی و کم اکسیژن اطراف خود تعامل می کند.
پریاپیسم غیر ایسکمیک یا پر جریان
پریاپیسم غیر ایسکمیک که با نام پریاپیسم پر جریان نیز شناخته می شود در اثر جریان خون تنظیم نشده و نامناسب شریانی است که خون پر اکسیژن را به اجسام غاری وارد می کند. عدم تنظیم عوامل گشاد یا تنگ کننده عروقی اغلب در اثر آسیبی به وجود می آید که بر ریشه های عصبی و جریان خون رونده به نواحی تناسلی اثر گذار است. آسیب می تواند ناشی از مجموعه ای از شرایط و مشکلات باشد. همچنین، فاصله زمانی آسیب و پدیدار شدن تظاهرات بالینی بیمار می تواند از چندین روز تا چندین سال متغییر بوده و هیچ تاثیر چشم گیری بر نتایج نداشته باشد.
- اختلالات خونی
- بیماری گلبول های قرمز داسی شکل (رایج ترین علت پریاپیسم)
- سابقه ابتلا به بدخیمی هایی همچون لوکمی و میلومای چندگانه
در این نوع برخلاف انواع دیگر، جریان خون وریدی مسدود نشده و بافت غاری در معرض خون پر اکسیژن قرار می گیرد. این نعوظ کاملا سفت نبوده، اغلب بی درد بوده و با اختلال طولانی مدت نعوظ ارتباطی ندارد.
پریاپیسم متناوب
پریاپیسم متناوب یک نوع عود کننده و مشخص از پریاپیسم ایسکمیک است که به صورت دوره های دردناکی بروز می دهد. این دوره ها می توانند کوتاه مدت و خود محدود شونده باشند. با این حال، دوره های کوتاه مدت نعوظ دردناک و ناخواسته می توانند با گذشت زمان به نوع طولانی مدت و ایسکمیک تبدیل شوند.
پریاپیسم ناشی از مصرف دارو
پریاپیسم های ناشی از مصرف دارو اغلب به عنوان یک عارضه جانبی در بسیاری از دارو های رایج و غیر مجاز بیان می شود. آگاهی از این عارضه جانبی احتمالی می تواند نتایج بیماری را در بهبود افسردگی، فشار خون بالا، اختلالات مجاری ادراری تحتانی و اختلالات بیش انعقادی بهبود بخشیده و احتمال بروز پریاپیسم را کاهش دهد. پریاپیسم همچنان چالشی بزرگ در درمان اختلالات نعوظ به شمار می رود. در حالی که تمامی رویداد های پریاپیسم ایسکمیک باید به صورت فوری مدیریت شوند، هدف اولیه پیشگیری است. درمان شامل آسپیراسیون یا شستشو با تزریق های مقلد سمپاتیک، شانت های جراحی و قرار دهی پروتز آلت می شود.
پریاپیسم غیر ایسکمیک می تواند در ابتدا به صورت محافظه کارانه مدیریت شود. هدف اولیه درمان پریاپیسم متناوب پیشگیری از بروز آن است اما دوره های حاد آن باید طبق دستور العمل پریاپیسم ایسکمیک مدیریت شوند.
دکتر رضا ولی پور ، متخصص اورولوژی در شهرک غرب