عمل لاپاراسکوپی سنگ کلیه در مردان و زنان

زمینه های تخصصی استفاده از لاپاراسکوپی

لاپاراسکوپی در تشخیص طیف وسیعی از بیماری های درون حفره شکم یا لگن به پزشکان کمک می کند. از این تکنیک می توان برای انجام فرایند های جراحی همچون برداشتن اندام بیمار و آسیب دیده یا نمونه برداری جهت انجام آزمایش های بیشتر استفاده کرد. لاپاراسکوپی بیشتر در زمینه های پزشکی زیر کاربرد دارد:

• تخصص زنان: این تخصص به مطالعه و درمان بیماری های سیستم تناسلی زنان می پردازد.
• تخصص گوارش: این تخصص به مطالعه و درمان بیماری های دستگاه گوارش می پردازد.
• تخصص مجاری ادرار: این تخصص به مطالعه و درمان بیماری های دستگاه ادراری می پردازد.

چرا لاپاراسکوپی انجام می شود؟

لاپاراسکوپی اغلب برای شناسایی و تشخیص منشا درد در شکم و لگن به کار گرفته می شود. این فرایند معمولا در زمانی انجام می شود که روش های غیر تهاجمی در تشخیص مشکلات شکست می خورند. در بسیاری از موارد، مشکلات شکمی می توانند از طریق آزمایش های تصویر برداری همچون موارد زیر نیز تشخیص داده شوند:

• سونوگرافی: این آزمایش با استفاده از امواج صوتی فرکانس بالا تصاویری از نواحی مختلف بدن ایجاد می کند.
• سی تی اسکن: در این آزمایش با استفاده از امواج اشعه ایکس تصاویری چند مقطعی از نواحی مختلف بدن گرفته می شود.
• تصویر برداری با تشدید مغناطیسی (MRI): با استفاده از چند آهنربا و امواج رادیویی تصاویری از بدن تولید می کنند.

لاپاراسکوپی هنگامی انجام می شود که این آزمایش ها اطلاعات کافی ارائه نداده و یا قادر به تشخیص دقیق مشکل نیستند. این فرایند را می توان با هدف نمونه برداری از یک اندام خاص در شکم نیز به کار برد. امکان دارد، پزشک جهت معاینه اندام های زیر از لاپاراسکوپی استفاده کند:

• آپاندیس
• کیسه صفرا
• کبد
• لوزالمعده (پانکراس)
• روده کوچک و روده بزرگ
• طحال
• معده
• لگن یا اندام های تناسلی

بیماری های کلیوی که با جراحی لاپاراسکوپی درمان می شوند:

• خارج کردن کلیه از کار افتاده
• کیست کلیه
• جراحی سرطان کلیه
• سنگ های بزرگ حالب
• تنگی محل اتصال لگنچه به حالب UPJO
• سنگ بزرگ کلیه
• جراحی واریکوسل دوطرفه
• خارج کردن غده فوق کلیوی آدرنال
• عدم نزول بیضه

جراحی لاپاراسکوپی از زبان دکتر ولی پور

آماده شدن برای عمل لاپاراسکوپی سنگ کلیه

افراد باید مصرف هر گونه داروی تجویزی یا بدون نسخه خود را به اطلاع پزشک برسانند. پزشک نحوه مصرف آن ها را قبل و بعد از فرایند برای بیمار توضیح خواهد داد. در صورتی که یک دارو توانایی تغییر دادن نتایج لاپاراسکوپی را داشته باشد، پزشک مقدار مصرف آن را تغییر خواهد داد. از جمله این دارو ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دارو های ضد انعقاد همچون رقیق کننده های خون
• دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) از جمله آسپرین (بافرین) یا ایبوپروفن (موترین، آدویل)
• دیگر دارو های موثر بر انعقاد خون
• گیاهان دارویی یا مکمل های غذایی
• ویتامین K

همچنین، در صورت بارداری یا تصور بر باردار بودن باید به پزشک خود اطلاع داده شود. این کار خطر آسیب به جنین در حال رشد را کاهش می دهد.

لاپاراسکوپی سنگ کلیه چگونه انجام می شود؟

عمل لاپاراسکوپی در مردان و زنان معمولا به صورت یک فرایند سرپایی و بدون نیاز به بستری انجام شده و بیمار در همان روز جراحی به خانه مرخص می شود. امکان دارد این فرایند در یک بیمارستان یا مرکز جراحی های سرپایی انجام شود. بیمار در حین انجام فرایند بیهوش بوده و دردی را احساس نخواهد کرد. پزشک یک خط وریدی در یکی از ورید های بیمار ایجاد کرده و به وسیله آن میزان مایعات بدن بیمار را حفظ می کند.

متخصص بیهوشی با تزریق دارو هایی خاص از طریق خط وریدی، بیمار را بیهوش می کند. در برخی موارد، به جای استفاده از بیهوشی عمومی از بی حسی موضعی استفاده می شود. داروی بی حسی موضعی ناحیه درمان را بی حس کرده تا بیمار با وجود هوشیار بودن دردی را احساس نکند.

در حین فرایند، جراح در زیر ناف یک برش ایجاد کرده و لوله کوچکی به نام کانولا را به آن وارد می کند. این کانولا برای باد کردن شکم به وسیله گاز دی اکسید کربن استفاده می شود. گاز دی اکسید کربن در مشاهده واضح تر اندام ها به جراح کمک می کند. جراح پس از باد کردن شکم، لاپاراسکوپ را از طریق برش وارد می کند. دوربین متصل به لاپاراسکوپ تصویری را بر روی نمایشگر نشان داده و امکان مشاهده زنده اندام ها را فراهم می کند.

جراحی لاپاراسکوپی سنگ کلیه

پس از بررسی های لازم برای محل دقیق سنگ کلیه با اسکن سه بعدی مشخص می شود. عمل لاپاراسکوپی سنگ کلیه تحت بیهوشی کامل انجام شده و حدود ۲ الی ۳ ساعت زمان می‌برد. همچنین این عمل توسط تیم پزشکی انجام شده و مستلزم همکاری میان جراح، متخصص بیهوشی و پرتونگار و دیگر اعضای تیم پزشکی است. تصاویر گرفته شده توسط اشعه ایکس، برای هدایت لوله به داخل کلیه بسیار مؤثر است. دوربین، رشته های لیزر و دیگر تجهیزات دسترسی به سنگ کلیه نیز، از طریق همین لوله به داخل بدن می روند. سوند در پایان عمل، از بیمار جدا نمی‌شود.

تعداد و اندازه برش ها به تعداد و اندازه های سنگ هایی دارد که پزشک در کلیه تشخیص داده است. به طور کلی، ۱ الی ۴ برش هر کدام به اندازه ۱ تا ۴ سانتی متر بر روی بدن بیمار ایجاد می شود. این برش ها امکان ورود ابزار های دیگر را فراهم می کنند. سنگ ها توسط پروب اولتراسونیک شکسته می شوند و از طریق لوله هایی از طریق مجرای ادراری دفع می شوند.

پس از عمل PCNL

 سوند موقت به نام نفروستومی nephrostomy یا عمل pcnl برای خارج کردن ادرار از کلیه و سوند پیشابی urethral برای تخلیه مثانه به بیمار متصل می‌شوند.

پیش از مرخص شدن از بیمارستان، این سوند ها از بیمار جدا می‌ گردند. پس از عمل به مدت یک هفته، ادرار ممکن است همراه با خون باشد و باید مراقب بود که این وضعیت تشدید نگردد.

تصویربرداری از سنگ خارج شده به منظور ارزیابی آن بلافاصله پس از عمل انجام می‌شود. مدت بستری نیز حدود ۲ الی ۴ روز است. پیلوسکوپی و لیزر نیز برای پاکسازی کامل کلیه، یک روز پس از عمل انجام می‌شوند.

مزایای جراحی لاپاراسکوپی کلیه

اولین مزیت عمل لاپاراسکوپی کلیه این است که پزشک دیگر نیازی به برش های بزرگ و جراحی های خطرناک ندارد و تنها با چند برش کوچک با دستگاه مخصوص به اندازه یک سکه انجام دهد.

این کار جای درد و زخم را کاهش می دهد و مدت زمان بستری در بیمارستان و زمان بهبودی پس از جراحی را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد.

در عمل لاپاراسکوپی کلیه تصاویر لاپاراسکوپ زمانی که روی مانیتور ظاهر می شود بزرگ نمایی می کند و به پزشک این امکان را می دهد تا جزئیات را بهتر و بیشتر ببینند.

همچنین باعث کاهش درد و دوره ی نقاهت کمی می شود . فرد می تواند در زمان کوتاهی به فعالیت های روزانه خود بازگردد.

بهبودی پس از لاپاراسکوپی سنگ کلیه

پس از اتمام جراحی، بیمار قبل از مرخص شدن از بیمارستان به مدت چند ساعت تحت نظر گرفته می شود. علائم حیاتی بیمار همچون ضربان قلب و تنفس او از نزدیک پایش می شوند. کادر درمان فرد را از نظر بروز واکنش های نا مطلوب به جراحی یا ماده بیهوشی و همچنین خونریزی طولانی مدت بررسی می کنند. مدت زمان بستری بیمار بسته به موارد زیر متغییر است:

• وضعیت کلی بدن
• نوع بی حسی یا بیهوشی استفاده شده
• واکنش بدن به جراحی

در برخی موارد، بیمار باید یک شب را در بیمارستان سپری کند. در صورتی که بیمار در حین فرایند بیهوش شده باشد، باید توسط یک دوست یا عضوی از خانواده به خانه رسانده شود. از بین رفتن اثرات بیهوشی عمومی معمولا چندین ساعت به طول می انجامد به همین دلیل رانندگی پس از فرایند خطرناک خواهد بود. در روز های اول پس از لاپاراسکوپی امکان دارد در نواحی زخم درد و ضربان احساس شود. هر گونه درد و ناراحتی ظرف چند روز بهبود خواهد یافت. ممکن است پزشک جهت تسکین درد برای بیمار دارو های مسکن تجویز کند.

علاوه بر این موارد، احساس درد شانه پس از این جراحی نیز رایج است. این درد ناشی از گاز کربن دی اکسیدی است که برای باد کردن شکم به کار رفته است. این گاز می تواند سبب تحریک دیافراگم شده که در نتیجه آن اعصاب مشترک بین شانه و دیافراگم درد را در ناحیه شانه به وجود می آورند. امکان احساس نفخ نیز وجود دارد. این ناراحتی ها ظرف چند روز رفع خواهند شد.

افراد معمولا ظرف یک هفته می توانند فعالیت های روزانه خود را از سر گیرند. بیماران باید دو هفته پس از لاپاراسکوپی جهت بررسی نتایج جراحی به پزشک خود مراجعه کنند. در پایین توصیه هایی جهت داشتن یک دوره بهبودی مناسب بیان شده اند:

جهت کاهش خطر تشکیل لخته های خونی، هر چه زود تر شروع به انجام فعالیت های سبک کنید.

• مقداری بیش از حد معمول بخوابید.
• جهت تسکین گلو درد از قرص های مکیدنی مخصوص استفاده کنید.
• لباس های آزاد بپوشید.

جراحی لاپاراسکوپی سنگ کلیه چقدر طول می کشد ؟

عمل لاپاراسکوپی کلیه معمولا ۴۵ تا ۹۰ دقیقه به طول می انجامد اما باز هم به تعداد سنگ ها و اندازه آنها دارد. همچنین به دلیل پیچیدگی که این عمل دارد ممکن است زمان بیشتری صرف شود. 

همچنین دوره نقاهت و زمان بازگشت به فعالیت نیز ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد که این نیز با تشخیص و تجویز پزشک معالج شما امکان پذیر است.

جراحی لاپاراسکوپی سنگ کلیه مناسب چه افرادی است؟

پزشکان متخصص معمولا عمل جراحی سنگ کلیه را برای افرادی دارای خصوصیات زیر تجویز می کنند:

• سنگ کلیه این افراد بزرگ باشد و نیاز به جراحی داشته باشد
• سنگ کلیه در این افراد باعث درد کلیه شده باشد
• سنگ کلیه در مجاری ادرار گیر کرده باشد
• به دلیل وجود سنگ کلیه عفونت ایجاد شده باشد.

دکتر رضا ولی پور متخصص جراح کلیه