فهرست موضوعات
سنگ های کلسیم اگزالات، شایع ترین نوع سنگ کلیه هستند. سنگ های کلیه توده های جامدی هستند که در صورت وجود میزان بالای کلسیم، اگزالات، سیستین یا فسفات و مقدار کمی مایع در کلیه تشکیل می شوند. سنگ کلیه انواع مختلفی دارد که پزشکتان می تواند برای یافتن نوع سنگ آن ها را آزمایش کند. سنگ کلیه کلسیمی به علت مقدار زیاد اگزالات در ادرار به وجود می آید.
اگزالات چیست و چگونه سنگ می سازد؟
اگزالات یک ماده ی طبیعی است که در بسیاری از غذاها یافت می شود. بدن برای داشتن انرژی از غذا استفاده می کند و پس از آنکه آنچه را که نیاز دارد استفاده کرد، مواد زائد از طریق جریان خون به کلیه ها می روند و از راه ادرار دفع می شوند. ادرار حاوی مواد زائد مختلفی است، چنانچه مواد زائد زیادی در مایع کم وجود داشته باشند، کریستال ها به تدریج شکل می گیرند. اگر این کریستال ها به یکدیگر بچسبند سنگ کلیه را تشکیل دهند. پس اگزالات یکی از انواع موادی است که می تواند کریستال ها را در ادرار شکل دهد.
چه کسی در معرض خطر سنگ کلیه کلسیمی است؟
بعضی از عوامل خطر ممکن است سبب شوند که بدن سنگ های اگزالات کلسیمی تشکیل دهد. این عوامل عبارتند از:
✔️کم آبی ناشی از عدم نوشیدن مایعات کافی
✔️رژیم غذایی سرشار از :
- پروتئین
- اگزالات
- سدیم
- شکر
✔️چاقی
✔️مشکلات پزشکی مانند:
- بیماری دندان( اختلال ژنتیکی نادر که روی کلیه ها تاثیر می گذارد)
- پرکاری تیروئید( مقدار بسیار زیادی از نوعی هورمون به نام پاراتیروئید در خون که باعث از دست رفتن کلسیم می شود. برای چسبیدن به اگزالات و خروج از بدن به کلسیم نیاز است)
✔️بیماری های گوارشی
✔️بیماری التهابی روده مانند:
- کولیت زخمی
- بیماری کرون
- جراحی های بای پس معده
مهم است که بدانید اگر دچار بیماری التهابی روده هستید، ایجاد سنگ کلیه در شما شایع تراست. این بیماری ها روی توانایی بدن در جذب کامل چربی اثرگذار هستند. اگر چربی به خوبی جذب نشود، به کلسیم متصل می شود و اگزالات را باقی می گذارد. سپس اگزالات جذب کلیه می شود که در آن جا می تواند سنگ کلیه را تشکیل دهد. علاوه بر این، به دنبال جراحی بای پس معده، بدن کلسیم کمتری را از سیستم گوارشی جذب می کند. به همین دلیل، میزان بیشتری اگزالات در دستگاه ادراری یافت می شود.
همچنین ممکن است انباشته شدن اگزالات، کریستال ها را تشکیل دهد که موجب سنگ کلیه می شود. اگر سنگ های کلسیمی اگزالات دوباره به حالت قبل بازگردند، احتمالا پزشکتان شما را به خاطر این وضعیت معاینه می کند. همچنین جهت کمک به کاهش عوامل خطر یا یافتن علت تشکیل سنگ های کلسیمی اگزالات، پزشک می تواند شیوه ی زندگیتان را بررسی کند.
چگونه می توانم شانس تشکیل سنگ کلیه کلسیمی اگزالات را کاهش دهم؟
مایعات کافی بنوشید: نخستین کاری که می توانید انجام دهید نوشیدن مایعات کافی مانند آب است که ادرارتان را رقیق می کند وتجمع مواد شیمیایی و تشکیل کریستال را دشوارتر می سازد. پزشک وضعیت سلامت، رژیم غذایی و شیوه زندگی شما را بررسی می کند و مقدار مناسب مایعاتی که باید روزانه مصرف کنید را توصیه می کند.
از خوردن پروتئین زیاد پرهیز کنید: مصرف غذاهایی که حاوی پروتئین زیادی هستند، می توانند موجب شکل گیری سنگ شوند.
نمک کمتری مصرف کنید: یک رژیم غذایی سرشار از نمک موجب تشکیل کلسیم در ادرار می شود. کلسیم بیش از اندازه در ادرار می تواند منجربه سنگ های جدید و ضعیف شدن استخوان هایتان شود.
مقدار مناسبی از کلسیم را در رژیم غذاییتان بگنجانید: ممکن است برخی مردم تصور کنند که با پرهیز از مصرف کلسیم می توانند از شکل گیری سنگ جلوگیری کنند، اما برعکس این موضوع صدق می کند. کلسیم یک ماده ی مغذی است که در محصولات لبنی مانند ماست، شیر و پنیر یافت می شود. شما می بایست کلسیم مصرف کنید تا پیش از حرکت به سمت کلیه ها به اگزالات در معده و روده ها متصل شود.
خوردن غذاهای حاوی کلسیم روش مناسبی برای خروج اگزالات از بدن و شکل نگرفتن سنگ است. بهترین راه ورود کلسیم به بدن از طریق غذایی است که میخورید. ممکن است افزایش کلسیم با مصرف مکمل ساده تر به نظر بیاید. با این حال، شاید مکمل کلسیم احتمال تشکیل سنگ کلسیم اگزالات را بالا ببرد. گفتگو با پزشکتان برای یافتن بهترین راه جهت گنجاندن کلسیم به رژیم غذاییتان مفید خواهد بود. این امر به داشتن کلسیم خیلی کم در بدن کمک می کند.
از مصرف مکمل های ویتامین سی خودداری کنید: پیش از مصرف مکمل های ویتامین سی با پزشکتان مشورت کنید. مصرف زیاد ویتامین سی می تواند سبب تشکیل مقدار زیاد اگزالات در ادرار شود.
غذاهای سرشار از اگزالات را کمتر مصرف کنید: محدود کردن مقدار غذاهای سرشار از اگزالات که روزانه مصرف می کنید احتمال تشکیل سنگ های جدید را کاهش خواهد داد. چندین غذا هستند که به علت سطح بالای اگزالاتشان می بایست از مصرفشان پرهیز کنید. برخی از این غذاها عبارتند از:
- آجیل
- ریواس
- چغندر
- شیر سویا شکلاتی
- همه ی سبوس ها
- آرد گندم سیاه
- خمیر سویا
- ارده
- دانه کنجد
- برگ چغندر
آیا باید همه ی غذاهای حاوی کلسیم یا اگزالات را حذف کنم؟
خیر، این موضوع اشتباهی رایج است. برخی فکر می کنند که که حذف همه ی غذاهای حاوی اگزالات یا کلسیم از تشکیل سنگ جلوگیری می کند. با وجود این، این شیوه سالم نیست و‌می تواند منجر به تغذیه نامناسب و دیگر مشکلات سلامتی شود. روش بهتر؟ طی یک وعده غذایی، غذاهای سرشار از کلسیم و اگزالات را با یکدیگر بخورید و بنوشید. انجام این کار کمک می کند تا کلسیم و اگزالات در معده و روده و پیش از رسیدن به کلیه ها به یکدیگر متصل شوند و احتمال تشکیل سنگ کلیه در ادرار را کمتر کنند.
