آیا کلیه نعل اسبی درمان می شود؟

برخی افراد با بیماری مادرزادی چسبندگی کلیه یا کلیه چسبیده به هم که به آن کلیه نعل اسبی نیز گویند، متولد می شوند. این بیماری قابل درمان نمیباشد اما علائم آن این قابلیت را دارند که در صورت تشخیص به موقع درمان شوند. در این مقاله بیشتر در مورد کلیه نعل اسبی میخوانید.

کلیه نعل اسبی چیست؟

اغلب افراد با دو کلیه متولد می شوند اما گاهی اوقات این کلیه ها به یکدیگر چسبیده اند. از هر ۵۰۰ کودک ۱ نفر به بیماری کلیه نعل اسبی دچار می شود. این بیماری در حین تکامل جنینی و هنگام حرکت کلیه ها به محل طبیعی خود اتفاق می افتد.

کلیه نعل اسبی که به آن فیوژن کلیوی نیز می گویند ، زمانی اتفاق می افتد که دو کلیه به هم جوش می خورند یا به هم متصل می شوند و شکلی شبیه نعل اسب می گیرند. کلیه نعل اسبی نیز در مقایسه با دو کلیه معمولی در مکان متفاوتی قرار دارد. وایین تر در لگن و نزدیکتر به جلوی بدن شما قرار میگیرد.

کلیه نعل اسبی چه تاثیری بر شما می گذارد؟

بسیاری از افراد مبتلا به کلیه نعل اسبی علائمی ندارند. اما کلیه نعل اسبی می تواند شما را مستعد مشکلاتی مانند عفونت های مجاری ادراری و مسائل مربوط به نحوه جریان ادرار و خروج از بدن شما کند.

کلیه نعل اسبی در جنین

کلیه های جنین در حال رشد، ابتدا در ناحیه پایینی شکم تشکیل شده و سپس با تکامل بیشتر به محل نهایی و مجاورت ستون فقرات می رسند. در چنین عارضه ای کلیه ها از پایین به یکدیگر جوش خورده و شکلی شبیه به حرف انگلیسی U یا یک نعل اسب را به وجود می آورند. تصور بر این است که این بیماری در مردان نسبت به زنان شیوع بیشتری دارد.

عکس کلیه نعل اسبی:

کلیه طبیعی چگونه است؟

مجرای ادراری، سیستم تخلیه بدن بوده و شامل دو کلیه، دو میزنای، یک مثانه و یک میزراه می شود. کلیه های سالم در طول شبانه روز در حال تصفیه کردن خون هستند. این دو اندام لوبیایی شکل، فیلتر های اصلی بدن هستند که در نزدیکی وسط کمر و زیر دنده ها یافت می شوند. در هر سمت ستون فقرات یک کلیه قرار گرفته است.

کلیه ها روزانه نزدیک به ۱۴۲ لیتر خون را تصفیه کرده و با خارج کردن آب اضافی و مواد زائد ۱ تا ۲ لیتر ادرار تولید می کنند. ادرار از کلیه ها به مثانه رفته و از میزراه خارج می شود. کلیه ها به عنوان یک فیلتر جهت حفظ سلامتی بدن بسیاری از موارد را کنترل می کنند مانند:

• تعادل مایعات بدن
• سطح الکترولیت ها (همچون سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیوم، اسید و…)
• دفع مواد زائد به صورت ادرار
• تنظیم فشار خون و تعداد گلبول های قرمز خون

کلیه نعل اسبی در کودکان

بیماری کلیه نعل اسبی هنگامی به وجود می آید که ۲ کلیه از پایین به یکدیگر متصل شده و شکلی همانند حرف انگلیسی U یا یک نعل اسب را تشکیل می دهند. این بیماری به جوش خوردگی کلیوی (renal fusion) نیز شناخته شده و در هنگام رشد جنین در شکم مادر ایجاد می شود. این بیماری می تواند به تنهایی یا همراه با بیماری های دیگر بروز دهد.

علائم کلیه نعل اسبی

حداکثر تا ۷۰ درصد کودکان و افراد بالغ مبتلا به این بیماری، علائمی را بروز خواهند داد. از جمله این علائم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد شکم
• حالت تهوع
• سنگ های کلیوی
• عفونت های مجاری ادراری

این بیماری نسبت به دیگر ناهنجاری های کلیوی از علائم بیشتری برخوردار است. با اینکه احتمال بروز سرطان کلیه در کودکان نادر بوده اما احتمال بروز تومور های سرطانی در مبتلایان به بیماری کلیه نعل اسبی بیشتر است. از جمله علائم ابتلا به تومور کلیوی، وجود توده در شکم و درد پهلو هستند.

علت کلیه نعل اسبی

محققان از علت دقیق بروز این بیماری اطلاع ندارند. امکان دارد این بیماری ناشی از مشکلات کروموزومی باشد. کلیه نعل اسبی می تواند همراه با برخی دیگر از اختلالات ژنتیکی بروز دهد که از جمله آن ها می توان به سندرم ادوارد و سندرم ترنر اشاره کرد.

تشخیص بیماری کلیه نعلی

اغلب، پزشکان در حین درمان بیماری های دیگر از وجود این بیماری آگاه می شوند. همچنین، امکان دارد پزشک در هنگام یافتن علت علائم گفته شده، ابتلای فرد به این بیماری را تشخیص دهد. آزمایش های تصویر برداری که در زیر ذکر خواهد شد می توانند به پزشکان در تشخیص بیماری کلیه نعل اسبی کمک کنند:

• سونوگرافی
• پیلوگرام درون وریدی (IVP)
• سیستویورتروگرام حین ادرار (VCUG)
• تصویر برداری رادیونوکلئید
• تصویر برداری تشدید مغناطیسی (MRI)

علاوه بر این موارد، پزشک می تواند جهت بررسی عملکرد کلیه ها انجام آزمایش های خونی را نیز تجویز کند.

درمان کلیه نعل اسبی

در رابطه با مراقبت از کلیه نعل اسبی و درمان آن باید گفت که این بیماری قابل تغییر یا درمان نیست. با این حال، کودکی که علامتی از خود بروز نمی دهد امکان دارد به درمان نیز نیاز نداشته باشد. در صورت ابتلا به علائم یا مشکلات مرتبط آن موارد درمان خواهند شد. ممکن است کودک به پزشکان متخصص ارجاع داده شود که از جمله آن ها می توان به متخصص دستگاه تناسلی مردانه و مجاری ادرار یا متخصص بیماری های کلیوی اشاره کرد.

درمان این بیماری به علائم، سن، شدت بیماری و وضعیت سلامت عمومی کودک بستگی خواهد داشت. در صورت عدم بروز علائم، امکان دارد به درمان نیازی نباشد. درمانی برای این بیماری وجود ندارد اما علائم را می توان در صورت مشکل ساز شدن درمان کرد (درمان حمایتی).

انسداد جریان ادرار و بازگشت جریان ادرار به مثانه در مبتلایان به این بیماری بسیار رایج است. با این حال، هر دوی این موارد به کمک جراحی قابل درمان هستند. کلیه های نعل اسبی اغلب اوقات در مقایسه با کلیه های طبیعی در موقعیتی پایین تر و بسیار نزدیک تر به جلوی بدن قرار دارند. در نتیجه، در آسیب های شکمی احتمال آسیب کلیه ها نیز نسبت به شرایط طبیعی بیشتر است.

به دست کردن یک دستبند هشدار به ارائه دهندگان مراقبت های اورژانسی این امکان را می دهد تا از احتمال آسیب کلیوی آگاه باشند. کودکان مبتلا به کلیه نعل اسبی باید از انجام ورزش های دارای تماس بدنی خودداری کنند.

انسداد کلیه نعلی

کلیه های نعل اسبی نیز همانند هر کلیه سالم دیگری می توانند به انسداد دچار شوند. جراحی رفع انسداد ها یا سنگ های کلیوی در میزنای در این افراد معمولا با موفقیت انجام می شود. در صورتی که تنها شکایت بیمار از درد باشد، جراحی اغلب سبب تسکین درد نخواهد شد.

کلیه ی نعل اسبی و معافیت

بر اساس بند ۱۲ ماده ۳۹ آیین نامه معافیت پزشکی ناشی از بیماریهای دستگاه ادراری تناسلی، افراد دچار کلیه نعل اسبی، مشمول معافیت سربازی می گردند.

عوارض احتمالی کلیه نعل اسبی در کودک چیست؟

از هر ۳ کودکی که کلیه نعل اسبی دارند، ۱ نفر در قلب و عروق خونی، سیستم عصبی یا دستگاه ادراری تناسلی مشکل دارد. این مشکلات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• هیدرونفروز: تورم کلیه ها ناشی از تجمع ادرار است. همچنین این مشکل، ممکن است به دلیل انسداد مجاری ادراری اتفاق بیفتد.
• تومور ویلمز: یک تومور کلیه است که می تواند در اوایل دوران کودکی ایجاد شود.
• سرطان کلیه.  زمانی اتفاق می افتد که سلول ها بدون کنترل، به صورت توده هایی در کلیه رشد می کنند.
• بیماری کلیه پلی‌کیستیک.  این بیماری باعث ایجاد کیسه های پر از مایع (کیست) در داخل کلیه ها می شود.
• هیدروسفالی.  این مایع اضافی روی مغز است.
• اسپینا بیفیدا: یک نوع نقص لوله عصبی است که در آن بخشی از نخاع به طور غیر طبیعی تشکیل می شود.
• ریفلاکس وزیکوورترال : زمانی که ادرار از مثانه به سمت عقب کلیه ها جریان می یابد.

کلیه نعل اسبی همچنین می تواند همراه با سایر مشکلات مربوط به قلب و عروق خونی، دستگاه گوارش یا استخوان ها ایجاد شود.

مراقبت از کلیه نعل اسبی

کلیه نعل اسبی نسبت به کلیه معمولی به جلوی بدن نزدیک تر است. احتمال بیشتری وجود دارد که در تصادف ، در حین ورزش یا به دلیل آسیب جسمی دیگر آسیب ببینید. باید از ورزش های تماسی مانند تکل فوتبال و … مخصوصا در کودکان اجتناب کنید. 

در اصل هیچ درمانی برای کلیه نعل اسبی وجود ندارد. اگر علائمی ندارید ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید. اگر علائم دارید به پزشک مراجعه نمایید.

آیا کلیه نعل اسبی خطرناک است؟

کلیه نعل اسبی به خودی خود معمولا خطرناک نیست. معمولا بر نحوه عملکرد کلیه ها تاثیر نمی گذارد. با این حال خطر عوارض خاصی را افزایش می دهد. کلیه های ذوب شده بیشتر از کلیه های جوش خورده به سمت جلوی بدن قرار میگیرند که در صورت صدمه دیدن فرد احتمال آسیب کلیه را بیشتر می کند. 

آیا افراد مبتلا به کلیه نعل اسبی باید از رژیم غذایی خاصی پیروی کنند؟

پزشکان رژیم غذایی خاصی را برای افراد مبتلا به کلیه نعل اسبی توصیه نمی کنند اما از آنجایی که رژیم غذایی به طور کلی بر سلامت کلیه ها تاثیر می گذارد توصیه می شود از یک رژیم غذایی متعادل پیروی کنید. از رژیم های غذایی استفاده کنید که دارای انواع سبزیجات ، غلات ، لبنیات ، پروتئین مانند گوشت بدون چربی ، مرغ ، مرغ ، تخم مرغ ، غذاهای دریایی ، عدس ، لوبیا و .. می باشد.