فهرست موضوعات
هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات (BPH) یا همان بزرگی خوش‌خیم پروستات، یک بیماری شایع در مردان مسن است که با افزایش سن، پروستات رشد کرده و مجرای ادرار را تحت فشار قرار می‌دهد. این وضعیت می‌تواند منجر به علائمی مانند تکرر ادرار، احساس فوریت در ادرار، جریان ضعیف ادرار و نیاز به برخاستن مکرر در طول شب برای ادرار کردن شود.
در گذشته، روش‌های جراحی باز یا TURP (برش پروستات از طریق مجرا) تنها گزینه‌های درمانی موثر بودند، اما امروزه روش‌های پیشرفته‌تری مانند HoLEP (Holmium Laser Enucleation of the Prostate) جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده‌اند. این مقاله به طور جامع به این موضوع می‌پردازد که روش HoLEP به چه صورت است، چه مزایایی دارد و چگونه می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی مردان مبتلا به BPH کمک کند.
منظور ازHoLEP چیست؟
HoLEP یک روش جراحی کم‌تهاجمی برای درمان بزرگی پروستات است که در آن، از یک لیزر هولمیوم برای برداشتن بافت اضافی پروستات استفاده می‌شود. کلمه HoLEP مخفف عبارت Holmium Laser Enucleation of the Prostate است که به معنای “برداشتن هسته پروستات با لیزر هولمیوم” است. در این روش، جراح با استفاده از یک ابزار نازک و منعطف به نام سیستوسکوپ که از طریق مجرای ادرار وارد مثانه می‌شود، به پروستات دسترسی پیدا می‌کند.
تفاوت اصلی HoLEP با روش‌های سنتی این است که در این عمل، جراح به جای بریدن یا تبخیر بافت پروستات، آن را به صورت یک هسته کامل جدا می‌کند (Enucleation). این هسته سپس به قطعات کوچک‌تر تبدیل شده و از طریق مجرا خارج می‌شود.
مراحل انجام عمل HoLEP به چه صورت است؟
عمل HoLEP معمولاً تحت بیهوشی عمومی یا نخاعی انجام می‌شود و کل فرآیند ممکن است ۱ تا ۳ ساعت طول بکشد، که بسته به اندازه پروستات متفاوت است. مراحل اصلی این جراحی عبارتند از:
- آماده‌سازی و بیهوشی: بیمار بیهوش شده و در پوزیشن مناسب قرار می‌گیرد.
- دسترسی به پروستات: جراح یک سیستوسکوپ (لوله‌ای نازک با دوربین و نور) را از طریق مجرای ادرار وارد مثانه می‌کند تا به پروستات دسترسی پیدا کند.
- جدا کردن بافت پروستات: با استفاده از فیبر لیزر هولمیوم که از طریق سیستوسکوپ وارد شده است، جراح بافت اضافی پروستات (آدنوم) را از کپسول خارجی آن جدا می‌کند. این فرآیند هسته برداری یا Enucleation نام دارد و باعث می‌شود مجرای ادرار به طور کامل باز شود.
- تبخیر و کنترل خونریزی: لیزر همچنین برای انعقاد و بستن عروق خونی کوچک استفاده می‌شود که به کاهش خونریزی در حین و بعد از عمل کمک شایانی می‌کند.
- خرد کردن و خارج کردن بافت: بافت جدا شده پروستات به صورت یک هسته کامل در داخل مثانه قرار می‌گیرد. سپس یک ابزار مخصوص به نام مورسلاتور (Morcellator) از طریق همان سیستوسکوپ وارد شده و این بافت را به قطعات بسیار کوچک تبدیل می‌کند. این قطعات ریز سپس از طریق مجرا مکش و خارج می‌شوند.
- قرار دادن سوند: پس از پایان عمل، یک سوند ادراری به مدت ۱ تا ۲ روز در مجرای ادرار بیمار قرار داده می‌شود تا مثانه را تخلیه کند و به شستشوی خون و لخته‌های کوچک کمک کند.
مزایای روش HoLEP
جراحی پروستات با لیزر HoLEP نسبت به روش‌های سنتی و حتی سایر روش‌های لیزری، مزایای قابل توجهی دارد:
- درمان دائمی‌تر: به دلیل برداشتن کامل بافت اضافی پروستات، احتمال عود BPH بسیار کمتر از روش‌هایی مانند TURP است.
- مناسب برای پروستات‌های بزرگ: HoLEP می‌تواند برای پروستات‌های بسیار بزرگ نیز به صورت ایمن و موثر استفاده شود، در حالی که روش TURP برای پروستات‌های بزرگ محدودیت دارد.
- خونریزی کمتر: لیزر هولمیوم همزمان با برش بافت، رگ‌های خونی را منعقد می‌کند، که منجر به کاهش چشمگیر خونریزی در حین و بعد از عمل می‌شود.
- دوره نقاهت کوتاه‌تر: بیماران معمولاً پس از ۱ تا ۲ روز بستری، از بیمارستان مرخص می‌شوند و سریع‌تر به فعالیت‌های عادی خود بازمی‌گردند.
- زمان کوتاه‌تر برای خارج کردن سوند: سوند ادراری معمولاً ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت خارج می‌شود، در حالی که در روش‌های سنتی ممکن است نیاز به سوند برای مدت طولانی‌تری باشد.
- امکان بررسی بافت برداشته شده: از آنجایی که بافت به صورت کامل خارج می‌شود، می‌توان آن را برای تشخیص سرطان پروستات به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاد. این مزیت در روش‌هایی که بافت را تبخیر می‌کنند، وجود ندارد.
عوارض احتمالی و محدودیت‌ها
همانند هر عمل جراحی، جراحی HoLEP نیز ممکن است با برخی عوارض همراه باشد، اگرچه میزان آن‌ها نسبت به جراحی‌های باز کمتر است:
- خون در ادرار: در روزهای اول پس از عمل، وجود خون در ادرار طبیعی است و به تدریج برطرف می‌شود.
- بی‌اختیاری ادرار موقت: برخی بیماران ممکن است در روزها یا هفته‌های اول پس از عمل، دچار بی‌اختیاری ادرار خفیف شوند که به مرور زمان برطرف می‌شود.
- مشکلات انزال (انزال برگشتی): شایع‌ترین عارضه درازمدت HoLEP، انزال برگشتی (Retrograde Ejaculation) است که در آن مایع منی به جای خروج از مجرا، وارد مثانه می‌شود. این وضعیت خطرناک نیست، اما می‌تواند برای برخی مردان نگران‌کننده باشد.
- تنگی مجرای ادرار (نادر): در موارد بسیار نادر، ممکن است مجرای ادرار دچار تنگی شود که نیاز به درمان‌های بعدی دارد.
مراقبت‌های قبل و بعد از عمل HoLEP
رعایت مراقبت‌های قبل و بعد از عمل لیزر پروستات HoLEP برای بهبودی سریع و موفقیت‌آمیز بسیار مهم است.
قبل از عمل:
- مشاوره با جراح: با پزشک خود در مورد سابقه پزشکی، داروهای مصرفی و انتظارات خود صحبت کنید.
- قطع مصرف برخی داروها: پزشک ممکن است از شما بخواهد مصرف داروهای رقیق‌کننده خون را قبل از عمل قطع کنید.
- آزمایشات لازم: انجام آزمایشات خون، نوار قلب و سایر تست‌های لازم.
- ناشتا بودن: معمولاً باید ۸ ساعت قبل از عمل ناشتا باشید.
بعد از عمل:
- درد و ناراحتی: ممکن است در روزهای اول درد خفیف یا احساس سوزش در هنگام ادرار کردن داشته باشید که با داروهای مسکن قابل کنترل است.
- مراقبت از سوند: سوند معمولاً پس از ۲۴ تا ۴۸ ساعت برداشته می‌شود. پس از آن، ممکن است برای چند روز اول، ادرار کردن کمی دردناک یا همراه با لخته‌های کوچک باشد.
- فعالیت‌های بدنی: از فعالیت‌های سنگین و بلند کردن اجسام سنگین برای چند هفته خودداری کنید. پزشک شما را در مورد زمان بازگشت به فعالیت‌های عادی راهنمایی خواهد کرد.
- رژیم غذایی و نوشیدن مایعات: نوشیدن مایعات فراوان به شستشوی مثانه و جلوگیری از تشکیل لخته کمک می‌کند. از مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار و الکلی که می‌توانند مثانه را تحریک کنند، پرهیز کنید.
- پیگیری با پزشک: به ویزیت‌های پیگیری مراجعه کنید تا پزشک روند بهبودی شما را بررسی کند.
HoLEP در مقایسه با TURP
روش TURP (برش پروستات از طریق مجرا) برای مدت‌ها استاندارد طلایی درمان BPH بود، اما HoLEP به دلیل مزایای متعدد خود، در حال تبدیل شدن به گزینه ارجح است.
- میزان برداشت بافت: در TURP، بافت به صورت قطعه قطعه تراشیده می‌شود، اما در HoLEP، بافت به صورت هسته کامل جدا می‌شود که برداشت کامل‌تری را تضمین می‌کند.
- خونریزی: HoLEP به دلیل انعقاد همزمان عروق، خونریزی بسیار کمتری نسبت به TURP دارد.
- عود بیماری: نرخ عود BPH در HoLEP به دلیل برداشت کامل بافت، بسیار کمتر از TURP است.
- اندازه پروستات: HoLEP برای درمان پروستات‌های با هر اندازه‌ای مناسب است، در حالی که TURP برای پروستات‌های بسیار بزرگ محدودیت دارد.
هزینه HoLEP و انتخاب بهترین متخصص
هزینه HoLEP می‌تواند بسته به عوامل مختلفی از جمله نوع بیمارستان (دولتی یا خصوصی)، تخصص و تجربه جراح، منطقه جغرافیایی، و پوشش بیمه، متفاوت باشد. برای اطلاع دقیق از هزینه‌ها، باید با مراکز درمانی و جراح مورد نظر خود مشورت کنید.
انتخاب یک جراح اورولوژیست باتجربه در انجام عمل لیزر HoLEP از اهمیت بالایی برخوردار است. هنگام انتخاب پزشک به نکات زیر توجه کنید:
- تجربه و تخصص: مطمئن شوید که جراح دارای تجربه کافی در انجام جراحی‌های لیزری پروستات است.
- گواهینامه‌ها و بورد تخصصی: بررسی کنید که جراح دارای مجوزهای لازم و گواهینامه‌های معتبر است.
- بازخورد بیماران: نظرات و تجربیات بیماران قبلی می‌تواند راهنمای خوبی باشد.
نتیجه‌گیری
HoLEP یک روش جراحی پیشرفته و کم‌تهاجمی است که برای درمان بزرگی خوش‌خیم پروستات (BPH) به کار می‌رود. این روش با استفاده از لیزر هولمیوم، بافت اضافی پروستات را به طور کامل جدا کرده و خارج می‌کند. مزایای این روش شامل خونریزی کمتر، دوره نقاهت کوتاه‌تر و نرخ عود پایین‌تر است که آن را به گزینه‌ای عالی برای مردان مبتلا به BPH تبدیل کرده است. اگر از علائم بزرگی پروستات رنج می‌برید، در مورد روش HoLEP با یک متخصص اورولوژیست مشورت کنید تا بهترین گزینه درمانی را برای بهبود کیفیت زندگی خود انتخاب کنید.
