ورم بیضه
فهرست موضوعات
ورم بیضه (که به آن ورم اسکروتال یا کیسه ی بیضه نیز می گویند) می تواند نشانه ای از موارد مختلفی از جمله آسیب دیدگی، عفونت یا تومور بیضه باشد. بیضه های متورم بزرگتر از بیضه های عادی هستند و ممکن است قرمز یا براق به نظر برسند. در بعضی موارد ورم بیضه با یک توده یا برآمدگی همراه است و در موارد دیگر ممکن است هیچ برآمدگی ای به وجود نیاید. همچنین گاهی اوقات هر دو بیضه و گاهی فقط یک بیضه متورم می شود.
بیضه ها اندام تناسلی (جنسی) کوچک و به شکل یک تخم مرغ هستند که در کیسه ی نازکی از جنس پوست (اسکروتوم) و زیر آلت تناسلی قرار دارند. بیضه ها هورمون و اسپرم تولید می کنند و اکثر افرادی که در بدو تولدشان جنسیت مرد به آن ها نسبت داده می شود (DMAB)، دو بیضه در کیسه ی بیضه خود دارند.
چه علائم دیگری ممکن است همراه ورم بیضه بروز پیدا کند؟
در صورتی که به ورم بیضه دچار هستید، ممکن است علائم دیگری نیز داشته باشید که عبارتند از:
- کبودی
- مشکل در ادرار کردن
- درد
- حالت تهوع و یا استفراغ
- ترشحات آلت تناسلی
علت تورم بیضه چیست؟
عارضه های زیادی می توانند باعث تورم در یک یا گاهی اوقات هر دو بیضه شوند که شامل موارد زیر هستند:
تروما (آسیب): آسیب دیدن بیضه می تواند باعث تورم آن شود. معمولاً در نتیجه ی یک ضربه ی مستقیم یا تصادف، احتمالاً درد شدیدی احساس خواهد شد و بعد از آن ممکن است کیسه ی بیضه قرمز شده یا شروع به ورم کردن کند. در این مواقع باید در اسرع وقت از کمک های پزشکی استفاده نمود تا خون رسانی به بیضه مسدود نشود. در صورت بروز موارد زیر، بهتر است به یک پزشک مراجعه کرد:
- ضربه به کیسه ی بیضه وارد شده باشد (سوراخ کردن آن)
- کبودی یا تورم در کیسه ی بیضه
- مشکل در ادرار کردن یا وجود خون در ادرار
- تب بعد از آسیب دیدن
هیدروسل: زمانی رخ می دهد که کیسه ی بیضه با مایع اضافی پر می شود و آن را متورم می کند. هیدروسل معمولاً فقط در یک بیضه ایجاد می شود و بدون درد است. همچنین، در نوزادان بسیار شایع تر است اما گاهی اوقات فرد بزرگسال نیز ممکن است به آن دچار شود. هیدروسل معمولاً خود به خود از بین می رود.
اپی دیدیمیت: یک اصطلاح پزشکی برای ورم و تحریک اپیدیدیم است. اپیدیدیم، لوله ای است که پشت بیضه قرار دارد و اسپرم را با خود حمل می کند. این عارضه باعث درد و تورم در بیضه می شود. اپی دیدیمیت معمولاً از طریق یک عفونت مقاربتی (STI، که در گذشته بیماری مقاربتی یا STD نامیده می شد) یا عفونت باکتریایی یا ویروسی ایجاد می شود. در صورتی که ورم بیضه ها ناشی از عفونت باشد، احتمالاً پزشک برای کمک به علائم آنتی بیوتیک تجویز کرده و همچنین استراحت کردن، نوشیدن مایعات و کمپرس سرد را به بیمار توصیه می کند.
فتق اینگوینال: زمانی رخ می دهد که بافت چربی یا بخشی از روده، از کشاله ی ران در بالای قسمت داخلی ران بیرون می زند. فتق اینگوینال در مردان سالمند نسبتاً شایع است. در صورتی که این فتق نزدیک ران باشد ممکن است هیچ دردی احساس نشود اما اگر در اسکروتوم (کیسه ی بیضه) باشد، احتمالاً باعث درد و ورم بیضه ها خواهد شد. به طور معمول، فتق اینگوینال به خودی خود از بین نمی رود و ممکن است فرد برای درمان آن نیاز به جراحی داشته باشد.
واریکوسل: بیماری ای است که رگ های درون کیسه ی بیضه را تحت تأثیر خود قرار می دهد. این عارضه معمولاً بدون درد است اما احتمال دارد باعث ورم شود. واریکوسل بیشتر باعث تورم بیضه ی سمت چپ می شود ولی گاهی اوقات بیضه ی سمت راست یا هر دو بیضه را نیز درگیر می کند. ممکن است پزشک برای کنترل علائم ناشی از آن؛ ایجاد تغییراتی در شیوه ی زندگی، مصرف مسکن های بدون نسخه و کمپرس یخ برای ورم بیضه را به بیمار توصیه نماید. در صورتی که فرد درد زیادی را متحمل شود یا در مورد باروری خود نگران باشد، ممکن است پزشک گزینه ی جراحی را به او پیشنهاد کند.
اورکیت: به معنای ورم کردن یک یا هر دو بیضه و ناشی از عفونت است. این عفونت ممکن است ویروسی، باکتریایی یا مقاربتی (STI) باشد. درد ناشی از اورکیت می تواند از خفیف تا شدید و همراه با ورم بروز پیدا کند. اورکیت اغلب در یک بیضه شروع می شود و سپس به تدریج به بیضه ی دیگر سرایت می کند و ممکن است روی کیسه ی بیضه نیز اثر بگذارد. اگر علائم در عرض چند روز بهتر نشوند، احتمالاً پزشک برای آن آنتی بیوتیک تجویز می کند.
تجمع مایعات (اِدِم): در کیسه ی بیضه ممکن است نشانه ای از نارسایی احتقانی قلب باشد. تورم بدن یکی از علائم شایع نارسایی قلبی است که با تجمع مایعات اضافی بروز پیدا می کند. اگر علت ورم بیضه ها با نارسایی قلبی مرتبط باشد، این احتمال وجود دارد که سایر نواحی بدن نیز متورم شده باشند. احتمالاً پزشک برای کمک به بهبود کیفیت زندگی بیمار، داروهایی مانند برخی داروهای فشار خون و قرص های آب (ادرار آور) و ایجاد تغییراتی در سبک زندگی را توصیه خواهد کرد.
اسپرماتوسل: یک توده یا کیست پر از مایع است که معمولاً در بالا یا پشت بیضه قرار دارد و گاهی به آن کیست اسپرماتیک یا کیست اپیدیدیم نیز می گویند. اسپرماتوسل، غیر سرطانی و خوش خیم است و ممکن است فرد مبتلا به آن؛ تورم، درد مبهم یا احساس سنگینی در کیسه ی بیضه خود داشته باشد. در صورتی که اسپرماتوسل شخص را اذیت نکند، احتمالاً بدون درمان برطرف می شود اما اگر برای او ناراحت کننده باشد، پزشک ممکن است برای برداشتن توده روش جراحی را توصیه کند.
پیچ خوردگی بیضه: یکی از موارد اورژانسی پزشکی است. معمولاً بند ناف اسپرماتیک خون را به بیضه ها می رساند و در پیچ خوردگی بیضه، این بند داخل کیسه ی بیضه می پیچد و جریان خون را قطع می کند. این مشکل می تواند بدون علت مشخص یا پس از صدمه دیدن بیضه ها اتفاق بیافتد. در صورت احساس درد ناگهانی و شدید در یک بیضه، تورم در یک سمت اسکروتوم یا یک توده ی قابل مشاهده در بیضه، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه نمود.
سرطان بیضه: ممکن است زمانی ایجاد شود که سلول های سرطانی (بدخیم) در بیضه رشد کنند. سرطان معمولاً در یک بیضه اتفاق می افتد اما در موارد نادر هر دو بیضه را نیز تحت تأثیر قرار می دهد. تومورهای بیضه ممکن است حسی مانند زیر داشته باشند:
- برآمدگی در بیضه
- ورم
- سنگینی، درد یا ناراحتی در کیسه ی بیضه
سرطان بیضه بیشتر در سنین ۲۰ تا ۳۵ سالگی دیده می شود و اگر درمان به موقع شروع شود، این بیماری تا حد زیادی قابل درمان خواهد بود.
بیماری سل: یک عفونت باکتریایی است که در موارد نادر ممکن است منجر به ورم اسکروتوم شود. در حدود ۷۰ درصد از موارد، سل روی ریه ها تأثیر می گذارد اما گاهی اوقات سل ریوی می تواند به سایر قسمت های بدن از جمله بیضه ها نیز سرایت کند. در صورت احساس ورم با یا بدون درد شدید (مخصوصاً زمانی که یک توده ی سفت روی بیضه وجود داشته باشد)، برای ارزیابی آن باید به پزشک مراجعه نمود.
آیا جراحی می تواند باعث ورم بیضه ها شود؟
معمولاً بعد از جراحی و با شروع روند بهبودی بدن، تورم رخ می دهد. جراحی شکم یا ناحیه ی تناسلی (مانند وازکتومی) می تواند منجر به ورم بیضه ها شود. ممکن است پزشک معالج برای کمک به هر گونه درد و تورم در کیسه ی بیضه پس از جراحی، استفاده از کمپرس یخ یا مصرف داروهای ضد التهابی را توصیه کند.
آیا ورم بیضه ها باعث بروز درد می شود؟
این موضوع به علت تورم بیضه بستگی دارد؛ گاهی اوقات ورم بیضه ها باعث بروز درد شده و در مواقع دیگر ممکن است هیچ دردی احساس نشود. در صورتی که ورم بیضه ها ناشی از شرایطی مانند ضربه دیدن، پیچ خوردگی بیضه یا عفونت باشد، احتمالاً با درد همراه شود. سایر علل ورم کیسه ی بیضه مانند اسپرماتوسل، واریکوسل یا سرطان بیضه ممکن است باعث درد نشوند.
ورم بیضه ها چگونه درمان می شود؟
درمان ورم بیضه ها به این بستگی دارد که در وهله ی اول چه چیزی باعث آن شده است. برای تعیین علت آن، پزشک باید سابقه ی این ورم را بداند و معاینه ی بدنی انجام دهد. ممکن است به آزمایش ادرار و یا سونوگرافی نیز احتیاج داشته باشد. در صورت ابتلا به پیچ خوردگی بیضه، فوراً باید جراحی انجام شود و اگر عفونت علت ورم باشد، آنتی بیوتیک تجویز می شود. در غیر این صورت، احتمالاً با مصرف داروهای مسکن بدون نسخه و خود مراقبتی این مشکل برطرف خواهد شد.
چگونه می توان از ورم بیضه جلوگیری کرد؟
این موضوع بستگی به موقعیت هر فرد دارد. برای مثال با پوشیدن لباس های محافظ در ورزش، می توان خطر آسیب دیدن بیضه را کاهش داد. سایر اقدامات پیشگیرانه شامل انجام رابطه ی جنسی بی خطر، تغذیه ی درست، ورزش منظم و اجتناب از قرار گرفتن در معرض محصولات تنباکو است.