فهرست موضوعات
همگام با بد تر شدن وضعیت بیماری کلیوی، پزشک بیمار را جهت رویارویی با نارسایی کلیوی آماده می کند. گفتگوی زود هنگام با پزشک و انتخاب درمان مناسب قبل از وقوع نارسایی، به انتخاب مناسب مسیر درمانی و کیفیت زندگی هر چه بهتر کمک می کند. گزینه های مختلفی برای درمان نارسایی کلیوی وجود داشته که هر کدام دارای مزایا و معایب خود هستند. انتخاب هر کدام از این موارد، تاثیر بزرگی بر زندگی روزانه فرد داشته و باید گزینه ای انتخاب شود که برای شرایط فرد بهترین است.
درمان نارسایی کلیوی
به طور کلی سه گزینه درمانی وجود دارد که می توانند بخشی از کار کلیه های از دست رفته را انجام دهند. روش چهارم، درمان محافظه کارانه یا مراقبت از بیمار بدون جبران وظایف کلیه ها یا پیوند کلیوی است. هیچ کدام از این موارد به بهتر شدن کلیه ها کمک نکرده و تنها کیفیت زندگی فرد را مقداری بهبود می بخشند.
- همودیالیز
- دیالیز صفاقی
- پیوند کلیه
- مراقبت های محافظه کارانه نیز بدون دیالیز یا پیوند کلیه با نارسایی کلیوی مقابله می کنند.
تیم درمان با همکاری بیمار جهت مدیریت علائم، حفظ عملکرد کلیوی و افزایش حداکثری کیفیت زندگی فرد تلاش خواهند کرد. مقابله با نارسایی کلیوی چالش برانگیز بوده و فرد با انجام اقدامات زیر می تواند آن را آسان تر کند:
- رعایت برنامه درمانی
- بازبینی دارو های خود در هر بار ملاقات با پزشک
- پیروی از یک برنامه غذایی مخصوص
- داشتن تحرک و فعالیت در اکثر روز های هفته
همودیالیز چیست؟
همودیالیز می تواند بخشی از فعالیت کلیه های از دست رفته را جبران کند. در این روش، خون از بدن به یک دستگاه وارد شده و پس از حذف مواد زائد، به درون بدن باز می گردد. از دیگر عملکرد های همودیالیز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تصفیه خون، دفع مواد زائد و خارج کردن مایعات اضافی
- کمک به کنترل فشار خون
- کمک به حفظ تعادل مواد معدنی مهم همچون پتاسیم، سدیم و کلسیم در خون
همودیالیز درمانی برای نارسایی کلیوی نبوده اما می تواند در داشتن کیفیت زندگی بالا تر و طول عمر بیشتر به فرد کمک کند. افرادی که روش همودیالیز برای آن ها تجویز می شود، باید نوع رژیم تغذیه خود را تغییر داده، دارو هایی را مصرف کرده و مقدار مایعات نوشیدنی یا دریافتی از غذا ها را محدود کنند. در طول فرایند همودیالیز، خون به وسیله یک پمپ از بدن به درون یک دستگاه تصفیه وارد شده و سپس به درون بدن باز می گردد.
قبل از شروع همودیالیز، جهت ایجاد یک دسترسی عروقی، فرد تحت یک جراحی کوچک قرار می گیرد. دسترسی عروقی به محلی گفته می شود که خون با استفاده از یک سوزن از بدن خارج و پس از تصفیه به آن باز می گردد. دیالیز را می توان در یک مرکز درمانی یا در خانه انجام داد. همودیالیز در مرکز درمانی معمولا به صورت ۳ بار در هفته انجام شده و هر بار به مدت ۴ ساعت طول می کشد.
دیالیز صفاقی چیست؟
دیالیز صفاقی در خانه انجام می شود. در این روش، با استفاده از یک لایه شکمی، خون درون بدن تصفیه شده و مواد زائد آن دفع می شوند. لایه شکمی یاد شده پرده صفاق نام داشته، دور تا دور حفره شکمی کشیده شده و می تواند بخشی از فعالیت کلیه ها را بر عهده گیرد. چند هفته قبل از شروع این نوع دیالیز، بیمار تحت یک جراحی کوچک قرار می گیرد تا یک لوله نرم به نام کاتتر در حفره شکمی او جایگذاری شود. این کاتتر به صورت دائمی در بدن بیمار باقی خواهد ماند.
در دیالیز صفاقی، یک مایع نمکی به نام محلول دیالیز از درون یک کیسه و با استفاده از یک لوله پلاستیکی به درون حفره شکمی وارد می شود. پس از خالی شدن کیسه، لوله اتصال جدا شده و فرد به کار های روزمره خود می پردازد. در طول این مدت، محلول یاد شده مواد زائد خون و مایع اضافی آن را گرفته و با یک لوله اتصال دیگر به درون کیسه دوم تخلیه می شود. در این زمان محلول حاوی مواد زائد را می توان دور ریخت. پس از این کار، فرد از نو این مراحل را تکرار می کند که به آن فرایند تعویض گفته می شود. بر اساس ترجیح و سبک زندگی، می توان نوع دیالیز صفاقی مناسب برای خود را انتخاب کرد.
دیالیز سرپایی دائم (CAPD): هر فرایند تعویض تقریبا ۳۰ تا ۴۰ دقیقه به طول انجامیده و اغلب افراد به ۴ مرتبه در روز نیاز دارند.
دیالیز صفاقی خودکار: با استفاده از یک دستگاه ۳ تا ۵ بار تعویض در طول خواب شبانه انجام می شود. البته، افراد باید یک بار تعویض در روز را بدون استفاده از دستگاه نیز انجام دهند. در صورتی که فرد وزنی بیش از ۸۰ کیلوگرم داشته یا سرعت تصفیه پرده صفاق او آهسته باشد، ممکن است به ترکیبی از هر دو روش نیاز داشته باشد. بیماران با همکاری تیم درمان، می توانند بهترین برنامه درمانی را برای خود تهیه کنند.
آیا دیالیز نارسایی کلیوی را درمان می کند؟
خیر، دیالیز حتی در صورتی که به درستی انجام شود، تنها بخشی از فعالیت کلیوی را جبران می کند. همودیالیز و دیالیز صفاقی به افراد مبتلا به نارسایی کلیوی این امکان را می دهند که احساس بهتری داشته و به انجام فعالیت های لذت بخش خود ادامه دهند. با این حال، هیچ کدام از این روش ها جایگزینی برای عملکرد های کلیه نخواهند بود.
بیماری های کلیوی در گذر زمان می توانند مشکلات دیگری همچون بیماری قلبی، مشکلات استخوانی، التهاب مفصلی، آسیب عصبی، ناباروری و سو تغذیه را به همراه داشته باشند. این مشکلات با دیالیز از بین نمی روند. البته، به تازگی پزشکان روش های جدید و بهتری برای پیشگیری یا درمان این موارد یافته اند. بیماران می توانند درباره مشکلات و گزینه های درمانی پیش رو با پزشک خود مشورت کنند.
چه زمانی باید دیالیز را شروع کرد؟
در اغلب افراد، نیاز به شروع دیالیز به آرامی پدیدار می شود. شروع علائمی همچون کاهش میل به غذا و کاهش توده عضلانی، ممکن است به قدری آهسته باشد که فرد آن را احساس نکند. بسیاری از افراد هنگام رسیدن عملکرد کلیوی به ۵ تا ۱۰ درصد این فرایند را شروع می کنند.
با رسیدن به این مرحله، فرد علائم ناشی از نارسایی کلیوی را حس کرده و با شروع دیالیز از آن ها رهایی می یابد. با شروع دیالیز، اشتها بازگشته و قدرت بدنی حفظ می شود. قدرت بدنی از جمله مواردی است که حفظ آن آسان تر از بازسازی آن است. پزشک و تیم درمان می توانند بهترین زمان برای شروع درمان دیالیز را برای فرد تعیین کنند.
پیوند کلیه چیست؟
پیوند کلیه یک فرایند جراحی است که در آن یک کلیه اهدایی سالم در بدن فرد قرار داده می شود. پیوند یک کلیه سالم و کاربردی عملکردی بسیار بهتر از دیالیز در زمینه تصفیه مواد زائد و حفظ سلامت بدن خواهد داشت. با این حال، پیوند کلیه نیز یک درمان برای نارسایی کلیوی به شمار نمی رود. در هنگام پیوند عضو، جراح معمولا کلیه های اولیه را در محل خود نگه داشته و کلیه پیوندی را به یک شریان و ورید از ناحیه کشاله ران متصل می کند. علاوه بر این دو، جراح میزنای را نیز به کلیه اهدایی وصل کرده تا ادرار تولید شده از آن مجرا دفع شود.
بدن انسان به طور کلی به مواردی که به عنوان بیگانه در نظر می گیرد، حمله ور می شود. به همین دلیل، جهت حفظ کلیه پیوند شده، فرد باید دارو های سرکوب کننده سیستم ایمنی تحت عنوان ضد رد پیوند مصرف کند. همچون هر داروی قوی دیگر، این دارو ها نیز دارای عوارض جانبی هستند. در صورتی که فرد آسیب کلیوی دائمی دیده و عملکرد کلیوی او ۲۰ درصد یا کمتر باشد، با مراجعه به مراکز پیوند عضو، می تواند در صف انتظار کلیه اهدایی قرار گیرد. امکان دارد افراد در حین انتظار در صف یاد شده، فرایند دیالیز خود را شروع کنند.
درمان محافظه کارانه چیست؟
درمان محافظه کارانه بدان معناست که پزشک و تیم درمان بدون دیالیز یا پیوند کلیه، به مراقبت از بیمار ادامه می دهند. تمرکز این روش بر کیفیت زندگی و کنترل علائم است. تصمیم شروع دیالیز بر عهده خود بیمار است. در اغلب افراد، شروع دیالیز می تواند طول عمر را افزایش و کیفیت زندگی را بهبود بخشد. در افرادی که علاوه بر نارسایی کلیوی از بیماری های جدی دیگری نیز رنج می برند، دیالیز می تواند همچون باری اضافی باشد که زجر کشیدن را طولانی تر می کند.
بیمار در زمینه نحوه برخورد با نارسایی کلیوی خود حق انتخاب دارد. مشورت با پزشک، اعضای خانواده، مشاوران و فعالان اجتماعی در این زمینه، می تواند سودمند باشد. افرادی که دیالیز را انتخاب نمی کنند بسته به سطح سلامت و عملکرد کلیوی باقی مانده آن ها، تنها بین چند هفته تا چند ماه زنده خواهند بود.
خانم
سه شنبه ۲۶ بهمن ۰( 2 سال پیش)
تعداد بازدید: 257
مشاهده پرسش
