۱۲ علت زیاد دستشویی رفتن و ادرار مکرر آقایان و زنان
فهرست موضوعات
علت زیاد دستشویی رفتن زنان و مردان و ادرار مکرر چیست؟ گاهی اوقات، احساس فوریت در دفع ادرار در هر زمانی از جمله هنگام خواب، توجه فرد را به خود جلب کرده و او را روانه توالت می کند. با این حال، در صورتی که این احساس به طور مداوم تکرار شود، فرد به جای کنترل مثانه خود، تحت فرمان آن خواهد بود. زیاد دستشویی رفتن می تواند ناشی از عوامل متعددی باشد که در این مطلب به عوامل رایج علت ادرار زیاد، زمان مراجعه به پزشک و نحوه جلوگیری از آن اشاره شده است.
تکرر ادرار چیست؟
هر زنی زمان بندی متفاوتی برای دفع ادرار دارد اما ۶ تا ۸ بار دفع ادرار، در طول ۲۴ ساعت طبیعی در نظر گرفته می شود. در صورتی که این تعداد بیشتر شده یا فرد در هنگام شب بیش از یک بار به توالت رود، امکان ابتلا به تکرر ادرار وجود دارد. تکرر ادرار و بی اختیاری ادرار با این که معمولا با یکدیگر به کار می روند اما دو مشکل متفاوت هستند. بی اختیاری ادرار به خروج غیر ارادی این مایع گفته می شود. با این حال، تکرر ادرار می تواند به اندازه بی اختیاری ادرار در زندگی روزمره اختلال وارد کند.
صرف نظر از اختلال در فعالیت ها و برنامه های روزانه، زیاد دستشویی رفتن می تواند آزار دهنده باشد. این ناراحتی هنگامی بیشتر می شود که فرد از علت مشکل خود آگاهی ندارد. تکرر ادرار می تواند تنها یا همراه با علائم دیگر بروز دهد. کسب آگاهی از علت تکرر ادرار اغلب یک قدم به سمت داشتن آرامش روانی است. اغلب اوقات، درمان های اختصاصی می توانند به توقف تکرر ادرار کمک کرده و روال زندگی فرد را به حالت طبیعی باز گردانند. در ادامه به بررسی علت زیاد دستشویی رفتن زنان و مردان می پردازیم.
علت زیاد دستشویی رفتن و ادرار مکرر چیست؟
برخی عادت ها، بیماری ها و موقعیت های زندگی می توانند علت دستشویی رفتن زیاد شوند با این حال تکرر ادرار ممکن است به دلیل تعداد زیادی از بیماری ها باشد:
- سنگ مثانه
- دیابت
- چاقی بیش از حد
- مثانه بیش فعال
- عفونت مجاری ادراری
- اندام های ضعیف کف لگ
- سطوح پایین استروژن
در پایین به ۱۲ مورد از این عوامل اشاره شده است:
۱- مصرف بیش از حد مایعات
در صورت مصرف بیش از حد مایعات، بدن مقادیر اضافی را خارج کرده و این وضعیت منجر به تولید ادرار بیشتر می شود. نیاز بدن به آب بسته به میزان فعالیت و محیط فرد متغییر است. با این حال، در صورت تجربه تکرر ادرار، یکی از عوامل ساده آن می تواند مصرف بیش از حد مایعات باشد.
۲- مصرف الکل، کافئین یا دیگر مواد ادرار آور
برخی مواد همچون الکل، کافئین و شیرین کننده های مصنوعی در دسته ادرار آور ها جای داشته و تولید ادرار را بیشتر می کنند. مواد خوراکی و نوشیدنی های اسیدی مخصوصا انواع عصاره مرکبات یا گوجه ها نیز عملکردی مشابه دارند. در صورت مصرف متداول این موارد، دفعات رفتن به توالت بیشتر خواهد شد. علاوه بر این، افزایش دفع ادرار از جمله عوارض جانبی برخی دارو ها نیز به شمار می رود. دارو های ضد فشار خون بالا در این دسته دارو ها جای می گیرند.
۴- واژینیت
در این بیماری، واژن یا ناحیه فرج ملتهب و دردناک می شوند. با این که این بیماری عوامل متعددی دارد اما در اغلب موارد، نوعی عفونت سبب بروز آن می شود. علاوه بر درد و ناراحتی ناحیه تناسلی موارد زیر نیز می توانند از جمله علائم واژینیت باشند:
- تکرر ادرار
- احساس خارش یا سوزش در هنگام دفع ادرار
- خروج ترشحات سفید و غلیظ، زرد و کف آلود یا خاکستری و همراه با بوی نامطبوع
۵- بیش فعالی مثانه
بیش فعالی مثانه، همانطور که از نام آن پیداست به تخلیه شدن مکرر و بیش از حد مثانه گفته می شود. این بیماری با این که می تواند هر کسی را به خود مبتلا کند اما در میان افراد مسن شیوع بیشتری دارد. البته، بیش فعالی مثانه بخشی از فرایند پیری به شمار نمی رود. این بیماری می تواند در اثر عوامل متعدد یا بدون علت به وجود آید. علاوه بر تکرر ادرار، احساس ناگهانی و شدید نیاز به دفع ادرار نیز از جمله علائم این بیماری است.
۶- سیستیت بینابینی
در سیستیت بینابینی، عضلان درون و اطراف مثانه ملتهب می شوند. علت دقیق این پدیده مشخص نیست اما در زنان نسبت به مردان بیشتر دیده می شود. علائم و شدت این بیماری در افراد مختلف متفاوت بوده اما تکرر ادرار یک شکایت رایج در میان مبتلایان است. افراد مبتلا به این بیماری اغلب مقادیر اندکی دفع ادرار را تجربه کرده و پس از آن نیز احساس نیاز به دفع را همچنان دارند. همچنین، احتمال احساس فشار و درد مزمن نیز در ناحیه لگن و شکم وجود دارد. این علامت در نوعی از سیستیت بینابینی به نام ((سندرم مثانه دردناک)) وجود دارد.
۷- سنگ های مثانه
سنگ های مثانه همچون سنگ های کلیوی هنگامی بروز می دهند که مواد معدنی موجود در ادرار به یکدیگر متصل شده و توده هایی کوچک و سفت را تشکیل دهند. این سنگ ها در مردان رواج بیشتری داشته اما زنان را نیز به خود مبتلا می کنند. صرف نظر از تکرر ادرار، امکان احساس سوزش ادرار و ناراحتی یا درد شکمی نیز وجود دارد.
۸- بارداری
زنان باردار نسبت به دیگر زنان دفع ادرار بیشتری را تجربه می کنند. در این افراد، رشد رحم بر مثانه فشار وارد کرده و سبب تخلیه سریع تر آن می شود. البته، این پدیده بخشی طبیعی از بارداری است. در صورت عدم تجربه علائم دیگر، چندین هفته پس از زایمان روال دفع ادرار به حالت طبیعی باز خواهد گشت.
۹- استرس و اضطراب
تکرر ادرار گاهی اوقات می تواند عاملی جهت احساس نگرانی یا اضطراب باشد. علت این پدیده مشخص نبوده اما ممکن است با واکنش طبیعی ستیز و گریز بدن در برابر استرس ارتباط داشته باشد. در صورت تجربه اضطراب در زندگی شخصی، شغلی و موقعیت های دیگر باید جهت کاهش دفعات ادرار، روش های مدیریت استرس را آموزش دید.
۱۰- کاهش استروژن
استروژن، هورمون جنسی زنانه است که در حمایت از دو طرف مثانه نقش دارد. این بدان معناست که افت مقدار استروژن در مواقعی همچون یائسگی می تواند با تکرر ادرار و احساس فشردگی مثانه همراه باشد. کاهش استروژن، دفعات دفع ادرار در شب را نیز افزایش می دهد. تکرر ادرار یکی از علائم احتمالی یائسگی است که در حدود سن ۵۰ سالگی در زنان اتفاق می افتد. در واقع، کاهش یا افت استروژن علت بروز چندین مورد از علائم رایج یائسگی است. خوشبختانه، گزینه های درمانی مناسبی همچون هورمون درمانی برای جبران افت استروژن وجود دارند که زنان یائسه و غیر یائسه می توانند از آن بهره مند شوند.
۱۱- ضعف عضلات کف لگن
عضلات کف لگن، اندام های متعددی از جمله مثانه را نگه داشته اند. در صورتی که این عضلات ضعیف شوند، اندام ها اندکی از جای اولیه خود خارج شده و تکرر ادرار بروز می دهد. زایمان طبیعی، یکی از عوامل کشیدگی و ضعف عضلات کف لگن است. افزایش سن نیز می تواند ضعیف شدن این عضلات را رقم زند. اغلب اوقات، تشخیص تکرر ادرار در اثر ضعف عضلات کف لگن می تواند دشوار باشد. پزشک متخصص زنان می تواند علائم را شناسایی، بیماری را تشخیص و درمان های لازم را برای بیمار تجویز کند.
۱۲- دیابت
زیاد دستشویی رفتن مخصوصا با حجم بالا می تواند نشانه ای از ابتلا به دیابت نوع ۱ و ۲ باشد. در هنگام ابتلا به دیابت، بدن به خوبی نمی تواند مقدار قند خون را تنظیم کند. در نتیجه این وضعیت، بدن همواره جهت رهایی از قند اضافی در تلاش است. خستگی، پر نوشی، پر خوری، خشکی دهان و سوزش دست و پا نیز از دیگر علائم ابتلا به دیابت هستند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورتی که زیاد دستشویی رفتن در زندگی روزمره فرد اختلال وارد کرده و علت آن عواملی همچون پر نوشی، مصرف بیش از حد کافئین یا بارداری نباشد، باید به پزشک مراجعه شود. به دلیل تنوع عوامل تکرر ادرار باید جهت دریافت یک تشخیص دقیق، نگرانی های خود را با پزشک در میان گذاشت. اگر تکرر ادرار با علائم دیگری همچون موارد زیر همراه باشد، باید هر چه سریع تر به پزشک مراجعه شود:
- درد
- احساس عدم تخلیه کامل مثانه
- بوی بد ادار
- کف آلود بودن ادرار
- تب و لرز
- حالت تهوع
- درد کمر یا شکم
- خروج ترشحات غیر طبیعی
عوارض تکرر ادرار و زیاد دستشویی رفتن در زنان و مردان
علائم اضافی مانند درد یا ناتوانی در کنترل مثانه، می تواند به پزشک کمک کند تا علت تکرر ادرار را شناسایی کند. یک زن ممکن است علاوه بر دفعات دفع ادرار علائم دیگری نیز داشته باشد مانند :
- تغییر رنگ ادرار مانند صورتی، قرمز
- تجربه یک میل ناگهانی و شدید برای ادرار کردن
- مشکل در تخلیه کامل مثانه
- نشت ادرار یا از دست دادن کنترل کامل بر مثانه
- درد یا سوزش هنگام ادرار کردن
عوارض مرتبط با تکرر ادرار و زیاد دستشویی رفتن زنان اغلب به علت زمینه ای بیماری بستگی دارد به عنوان مثال اگر تکرر ادرار یک زن به دلیل عفونت دستگاه ادراری باشد در صورت عدم درمان ممکن است یک عفونت شدید و سیستماتیک را تجربه کند. این می تواند به کلیه های او آسیب برساند و باعث باریک شدن مجرای ادرار شود.
علت زیاد دستشویی رفتن در مردان چیست؟
شرایط زیادی ممکن است باعث ایجاد تکرر ادرار در مردان شود و گاهی ممکن است به خاطر نوشیدن زیاد مایعات باشد. اگر مثانه شما خیلی سریع پر می شود یا مثانه شما زیاد نگه نمی دارد تکرر ادرار خواهید داشت و ممکن است دچار فوریت ادرار شوید. زیاد دستشویی رفتن آقایان ممکن است به یکی از دلایل زیر باشد:
- دیابت
- مشکلات پروستات
- عفونت ها
- مشکلات عصبی
- سرطان مثانه
علت دفع سریع آب از بدن
بدن ممکن است به دلیل اسهال، استفراغ، از دست دادن شدید خون یا تب بالا، مایعات زیادی از دست بدهد. کمبود هورمونی به نام آنتی دیورتیک می تواند باعث شود کلیه ها از شر مایعات بیش از حد خلاص شوند.
علت تکرر ادرار بعد از آب خوردن
آیا تکرر ادرار بعد از نوشیدن آب طبیعی است؟ ممکن است بدیهی به نظر برسد، اما آب زیاد باعث ادرار بیشتر شما می شود. این می تواند نمک را در خون شما به سطوح ناسالم کاهش دهد. از قانون طلایی استفاده کنید آنقدر آب بنوشید که ادرارتان شفاف یا زرد روشن بماند، اما نه آنقدر که تمام روز را در دستشویی بگذرانید.
بیشتر بدانید: مراقبت بعد از عمل PCNL در خانه
چگونه می توان تکرر ادرار را متوقف کرد؟
در رابطه با درمان دستشویی رفتن زیاد، باید گفت که پزشک درمان هایی را تجویز خواهد کرد که علت زمینه ای تکرر ادرار را درمان می کنند. تغییر در سبک زندگی نیز از جمله درمان های پایه بوده که موارد زیر نمونه هایی از آن ها هستند:
- اجتناب از نوشیدن مایعات قبل از خوابیدن
- کاهش مصرف الکل، کافئین، شیرین کننده های مصنوعی و نوشیدنی ها یا خوراکی های اسیدی
- انجام تمرینات تقویت کننده عضلات کف لگن جهت کمک به سلامت آن
- انجام تکنیک های بازآموزی مثانه: از جمله این تکنیک ها می توان به تعیین مدت های زمانی مشخص و افزایش تدریجی آن ها اشاره کرد.
- پزشک جهت درمان بیماری های زمینه ای و درمان اختصاصی مثانه بیش فعال، برخی دارو ها را نیز تجویز خواهد کرد.
دکتر رضا ولی پور متخصص کلیه، مجاری ادراری و تناسلی