بهترین روش عمل سنگ کلیه در حالب چیست؟

قرن ها، “خارج کردن سنگ کلیه” با اورولوژی در ترادف بوده است، و فقط در ۱۵ سال اخیر، حداقل چهار روش جراحی سنگ حالب در این رشته ایجاد شده است. البته پیشرفت روش های سنگ شکنی برون اندامی (SWL) و جراحی درونی سنگ کلیه PCNL این روند را تغییر داده و عمل های سنگ حالب فقط در صورت ناموفق بودن این روش های درمانی صورت می گیرد.

عمل سنگ کلیه در حالب

یکی از متداول ترین روش ها در اورولوژی همین روش است اما در سال های گذشته با پیشرفت روش های کمتر تهاجمی بسیار کم رنگ تر شده است. با وجود این حقیقت تقریبا ۵۰ درصد از تمام بیمارانی که برای درمان سنگ کلیه که در قسمت فوقانی دستگاه ادراری وجود دارد، با سنگی که در حالب گیر کرده است مراجعه می کنند.

روش های کم تهاجم، مثل سنگ شکنی برون اندامی، یورتروسکوپی، نفرولیتوتومی یا جراحی سنگ کلیه از طریق پهلو و یا نفرولیتوتریپسی که شکستن سنگ کلیه با امواج لیزر است، نیاز به عمل های سنگین و خطرناک کلیه و حالب را  بسیار کم کرده اند.

تشخیص سنگ در حالب

با روش های کم تهاجم خارج کردن سنگ، تغییر ناگهانی در محل سنگ مثانه میتواند مشکل بزرگی تلاقی نشود، حتی وقتی که هنگام مداخله متوجه آن شویم. در جراحی باز سنگ کلیه ، این مورد میتواند باعث فاجعه شود، با اشتباه در برداشتن سنگ و نیاز به فرآیندهای اضافه تر. قانون مهم از تعریف دقیق اندازه، تعداد و شکل تمام سنگ های مثانه و تعیین محل آن ها به همراه سیستم جمع کننده قبل از روش جراحی (اینسیشنال) همانند قبل معتبر باقی مانده است.

درکل، سنگ های ادراری میتوانند دقیقا با یک پیلوگرافی درون وریدی مناسب با فیلم های مایل، تاخیری و بعد از ادرار کردن محل یابی شوند. برای تمییز دادن رادیولوسنتی سنگ از تومور، لخته یا پاپیلا، یک سی تی اسکن شکمی غیرافزایش یافته ممکن است کمک کننده باشد، اما سنگ های قابل توجه ممکن است با این روش از دست داده شوند، حتی اگر برش های ۵ میلیمتری در سطح ایجاد شود.

یورتروسکوپی حالب چیست؟

رتروگرافی برون اندامی و در صورت نیاز، یورتروسکوپی تشخیصی بلافاصله قبل از جراحی مشکل را روشن خواهد کرد. عفونت ادراری همیشه باید با آنتی بیوتیک مناسب قبل از جراحی درمان شود. در انسداد های شدید و هرگونه شواهد عفونت، محتاطانه است که ابتدا کلیه با نفروستومی از طریق پوست برای ۴۸ ساعت تخلیه شود تا هرگونه عامل بیماری زا کشت شده و درمان کافی صورت گیرد.

همیشه قبل از جراحی و اعمال بیهوشی یک رادیوگرافی شکمی انجام خواهد شد. حتی بزرگترین سنگ ها که به ظاهر حرکت نمی کنند ممکن است با حرکت پیش از شروع جراحی تکان بخورند، به همین علت رادیوگرافی شکمی باید انجام گیرد.

جراحی یورترولیتوتومی سنگ حالب

یورترولیتوتومی یا روش Ureterolithotomy به جراحی لاپاراسکوپیک یا باز مجرای ادرار برای خارج کردن سنگ های بزرگ حالب گفته می شود. درکل، امروزه یورترولیتوتومی فقط در مواردی که ESWL یا روش های اندوسکوپی موفق نشوند، از این روش استفاده می شود.

معمولا این خطا با عوارض و خطرات زیادی همراه است. به ویژه دستکاری های اندوسکوپی. نشت و بی اختیاری ادراری، احتباس ادرار، اختلال منی و ادرار از دسته خطرات جراحی باز سنگ حالب هستند.

سنگ ها میتوانند در بالای تنگی های مادرزادی یا اکتسابی نیز به دام افتند. اینجا نیاز به تصحیح های جراحی وجود دارد، سنگ در زمان جراحی ترمیمی برداشته خواهد شد، اما علت زمینه ای مشکل روش و طریقه انجام جراحی را مشخص خواهد کرد.

دکتر رضا ولی پور متخصص اورولوژی در غرب تهران