عفونت پروستات و مثانه: شناخت علائم برای مراجعه به موقع به پزشک
فهرست موضوعات
عفونتهای دستگاه ادراری از جمله عفونت پروستات و مثانه، از مشکلات نسبتاً شایعی هستند که میتوانند کیفیت زندگی افراد را تحت تأثیر قرار دهند. شناخت علائم این عفونتها برای تشخیص زودهنگام و درمان مناسب بسیار اهمیت دارد. این مقاله به زبانی ساده و قابل فهم، به بررسی علائم عفونت پروستات و مثانه میپردازد تا به شما در درک بهتر این شرایط و لزوم مراجعه به پزشک در صورت نیاز، کمک کند.
عفونت مثانه چیست؟
مثانه عضوی کیسه مانند در پایین شکم است که ادرار تولید شده توسط کلیهها را در خود ذخیره میکند. عفونت مثانه، که به آن سیستیت (Cystitis) نیز گفته میشود، زمانی اتفاق میافتد که باکتریها (معمولاً از روده) وارد مجرای ادرار شده و به سمت مثانه حرکت کرده و در آنجا تکثیر شوند. این وضعیت بیشتر در زنان شایع است، اما مردان نیز ممکن است به آن مبتلا شوند.

علائم شایع عفونت مثانه
علائم عفونت مثانه میتواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و شدت آن نیز متغیر است. برخی از رایجترین نشانهها عبارتند از:
- سوزش یا درد هنگام ادرار کردن: این یکی از بارزترین و اولین علائم عفونت مثانه است. احساس سوزش، گزگز یا درد تیز در حین یا بلافاصله پس از ادرار کردن میتواند نشانهای از التهاب و تحریک مجرای ادرار و مثانه باشد.
- تکرر ادرار: احساس نیاز مکرر به دفع ادرار، حتی زمانی که مثانه تقریباً خالی است. ممکن است فرد مبتلا هر چند دقیقه یکبار نیاز به دستشویی رفتن پیدا کند، اما هر بار تنها مقدار کمی ادرار دفع نماید.
- احساس فوریت در ادرار کردن: نیاز ناگهانی و شدید به ادرار کردن که کنترل آن دشوار است. این احساس میتواند بسیار آزاردهنده باشد و فرد را نگران عدم توانایی در رسیدن به موقع به دستشویی کند.
- ادرار کدر، تیره یا با بوی شدید و غیر معمول: عفونت میتواند ظاهر و بوی ادرار را تغییر دهد. ادرار ممکن است کدر به نظر برسد (مانند اینکه ذراتی در آن شناور است)، رنگ آن تیرهتر از حد معمول باشد یا بوی تند و ناخوشایندی داشته باشد.
- وجود خون در ادرار (هماچوری): در برخی موارد، عفونت مثانه میتواند باعث آسیب به دیواره مثانه و بروز خون در ادرار شود. ادرار ممکن است به رنگ صورتی، قرمز یا قهوهای (مانند نوشابه) درآید. مشاهده خون در ادرار همیشه نیاز به بررسی پزشکی دارد.
- درد یا فشار در قسمت تحتانی شکم یا ناحیه لگن: احساس ناراحتی، فشار، گرفتگی یا درد مبهم در پایین شکم، درست بالای استخوان شرمگاهی، از علائم دیگر عفونت مثانه است.
- احساس عدم تخلیه کامل مثانه: حتی پس از ادرار کردن، ممکن است فرد احساس کند که مثانهاش به طور کامل خالی نشده است.
- تب خفیف (در برخی موارد): اگرچه تب بالا معمولاً نشانه گسترش عفونت به کلیهها است، اما گاهی اوقات عفونت مثانه نیز میتواند با تب خفیف همراه باشد.
- احساس ناخوشی عمومی و خستگی: مانند بسیاری از عفونتها، عفونت مثانه نیز میتواند باعث احساس ضعف، بیحالی و خستگی عمومی شود.

عفونت پروستات چیست؟
پروستات غدهای به اندازه گردو است که فقط در مردان وجود دارد و زیر مثانه و جلوی راست روده قرار گرفته و مجرای ادرار (لولهای که ادرار را از مثانه به خارج از بدن منتقل میکند) را احاطه کرده است. پروستات مایعی تولید میکند که به تغذیه و انتقال اسپرم کمک مینماید. عفونت پروستات یا پروستاتیت (Prostatitis) به التهاب این غده گفته میشود که میتواند ناشی از عفونت باکتریایی یا سایر عوامل غیرعفونی باشد. پروستاتیت انواع مختلفی دارد و علائم آن نیز میتواند متفاوت باشد.
علائم شایع عفونت پروستات
علائم عفونت پروستات میتواند به طور ناگهانی (پروستاتیت حاد باکتریایی) یا به تدریج (پروستاتیت مزمن باکتریایی یا سندرم درد مزمن لگنی) ظاهر شود. برخی از نشانههای رایج عبارتند از:
- درد یا سوزش هنگام ادرار کردن (مشابه عفونت مثانه): به دلیل نزدیکی پروستات به مجرای ادرار، التهاب آن میتواند علائمی شبیه به عفونت مثانه ایجاد کند.
- تکرر ادرار، به خصوص در شب (ناکچوری): نیاز به بیدار شدن مکرر در طول شب برای دفع ادرار میتواند یکی از نشانههای پروستاتیت باشد.
- احساس فوریت در ادرار کردن: نیاز ناگهانی و شدید به تخلیه ادرار.
- مشکل در شروع ادرار یا جریان ضعیف و منقطع ادرار: التهاب پروستات میتواند بر مجرای ادرار فشار وارد کرده و باعث دشواری در شروع جریان ادرار، ضعیف شدن جریان یا قطع و وصل شدن آن شود.
- احساس عدم تخلیه کامل مثانه: حتی پس از ادرار کردن، ممکن است این حس وجود داشته باشد که مقداری ادرار در مثانه باقی مانده است.
- درد در ناحیه لگن، کشاله ران، پایین کمر یا ناحیه تناسلی: این یکی از علائم کلیدی پروستاتیت است. درد میتواند در نواحی مختلفی احساس شود، از جمله:
- ناحیه بین کیسه بیضه و مقعد (پرینه)
- کیسه بیضه یا خود بیضهها
- آلت تناسلی (به خصوص در نوک آن)
- پایین شکم
- کشاله ران
- پایین کمر
- درد هنگام انزال یا پس از آن: برخی مردان مبتلا به پروستاتیت، درد یا ناراحتی را در حین یا بعد از انزال تجربه میکنند.
- وجود خون در منی (هماتواسپرمی): این علامت اگرچه کمتر شایع است، اما میتواند نشانهای از التهاب یا عفونت پروستات باشد.
- علائم شبیه آنفولانزا (در پروستاتیت حاد باکتریایی): پروستاتیت حاد باکتریایی میتواند با علائم سیستمیک مانند تب بالا، لرز، بدن درد، تهوع و استفراغ همراه باشد. این وضعیت نیاز به درمان فوری پزشکی دارد.
- درد یا ناراحتی در هنگام نشستن طولانی مدت: فشار بر روی پروستات ملتهب میتواند باعث تشدید درد شود.
شباهت علائم و اهمیت تشخیص صحیح
همانطور که مشاهده کردید، برخی از علائم عفونت مثانه و پروستات میتوانند مشابه باشند، به خصوص علائم مرتبط با ادرار کردن مانند سوزش، تکرر و فوریت ادرار. این همپوشانی میتواند تشخیص را برای افراد عادی دشوار کند. گاهی اوقات نیز ممکن است عفونت در هر دو ناحیه به طور همزمان یا به دنبال یکدیگر رخ دهد. به عنوان مثال، یک عفونت ادراری درمان نشده در مردان میتواند به پروستات گسترش یابد. از طرف دیگر، مشکلات پروستات گاهی میتواند منجر به تخلیه ناقص مثانه شده و فرد را مستعد ابتلا به عفونت مثانه کند.
به همین دلیل، بسیار مهم است که در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده، به جای خوددرمانی یا نادیده گرفتن مشکل، به پزشک مراجعه کنید. پزشک با انجام معاینات لازم، پرسیدن سوالات دقیق در مورد علائم و سابقه پزشکی شما، و در صورت نیاز تجویز آزمایشهایی مانند آزمایش ادرار، کشت ادرار و گاهی معاینه پروستات (در مردان)، میتواند علت دقیق مشکل را تشخیص داده و درمان مناسب را تجویز نماید.
چه زمانی باید فوراً به پزشک مراجعه کرد؟
اگرچه بسیاری از عفونتهای مثانه و پروستات با درمان مناسب به خوبی بهبود مییابند، اما در برخی موارد، علائم میتوانند نشاندهنده یک وضعیت جدیتر باشند که نیاز به توجه فوری پزشکی دارد. در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر، سریعاً به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه کنید:
- تب بالا و لرز (به خصوص در مردان، که میتواند نشانه پروستاتیت حاد باکتریایی یا گسترش عفونت به کلیهها باشد).
- درد شدید در پهلوها، کمر یا شکم.

- تهوع و استفراغ مداوم که مانع از نوشیدن مایعات شود.
- وجود خون قابل توجه در ادرار.
- عدم توانایی در دفع ادرار (احتباس ادراری).
- گیجی یا تغییر در سطح هوشیاری (به خصوص در افراد مسن).
- اگر باردار هستید و علائم عفونت ادراری دارید.
- اگر دیابت دارید یا سیستم ایمنی شما به دلایل دیگری ضعیف است و علائم عفونت دارید.
نکات پایانی:
عفونت پروستات و مثانه میتواند باعث ناراحتی قابل توجهی شود، اما با تشخیص و درمان به موقع، اکثر موارد به خوبی قابل کنترل و درمان هستند. به یاد داشته باشید:
- به علائم بدن خود توجه کنید و آنها را نادیده نگیرید.
- از خوددرمانی پرهیز کنید، زیرا ممکن است منجر به تشخیص نادرست، تأخیر در درمان مناسب و یا ایجاد مقاومت باکتریایی شود.
- در صورت داشتن هرگونه علامت نگرانکننده، به ویژه مواردی که در این مقاله ذکر شد، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
- رعایت بهداشت فردی، نوشیدن مایعات کافی و تخلیه کامل و منظم مثانه میتواند به پیشگیری از بروز برخی عفونتهای ادراری کمک کند.
با آگاهی از علائم و مراجعه به موقع به متخصص، میتوانید از سلامت دستگاه ادراری خود محافظت کرده و از عوارض احتمالی پیشگیری نمایید.
دکتر ولی پور، جراح و متخصص بیضه و اورولوژی