فهرست موضوعات
پیوند کلیه، نوعی عمل جراحی است که در آن کلیه ی سالم یک اهدا کننده، در بدن فرد بیمار قرار می گیرد. کلیه ی سالم ممکن است از یک اهدا کننده ی فوت شده یا یک اهدا کننده ی زنده باشد. همچنین، معمولاً اعضای خانواده یا افرادی که گروه خونی مشابه با بیمار دارند، می توانند یکی از کلیه های خود را اهدا کنند. (به این نوع پیوند «پیوند زنده» گفته می شود.) افرادی که یکی از کلیه های خود را اهدا می کنند، زندگی کاملاً سالم و نرمالی را خواهند داشت.
فرد بیمار نیز، معمولاً ۱ کلیه دریافت می کند. (در موارد نادر ممکن است ۲ کلیه از یک فرد فوت شده به بیمار اهدا گردد.) در عمل پیوند، کلیه های از کار افتاده معمولاً در جای خود باقی می مانند و کلیه ی جدید (پیوندی) در ناحیه پایینی شکم -در سمت جلوی بدن- قرار می گیرد.
چگونه برای پیوند کلیه آماده شویم؟
برای دریافت کلیه از یک اهدا کننده ی فوت شده (جسد) باید در لیست انتظار پیوند اعضا قرار بگیرید. قبل از اینکه شما را در لیست پیوند قرار دهند، باید آزمایشات متعددی انجام دهید. یک تیم پزشکی مخصوص، وظیفه ی ارزیابی فرآیند پیوند کلیه را بر عهده دارند. این تیم شامل یک جراح پیوند، یک نفرولوژیست پیوند (متخصص بیماری کلیوی و مجرای ادراری)، یک یا چند پرستار پیوند، یک مددکار اجتماعی و یک روانپزشک یا روانشناس می باشد. یک متخصص تغذیه، یک روحانی و/یا یک متخصص بیهوشی نیز می توانند در این تیم حضور داشته باشند.
ارزیابی فرآیند پیوند کلیه شامل موارد زیر می شود:
- ارزیابی سلامت روان: این گروه مسئولیت بررسی مشکلات روانشناختی و اجتماعی درگیر در پیوند اعضا مثل استرس و اضطراب؛ مسائل مالی و حمایت خانواده و/یا افراد مهم بیمار را بر عهده دارند. این مسائل می توانند تأثیر زیادی روی نتیجه ی پیوند داشته باشند. این ارزیابی نه تنها برای بیمار دریافت کننده ی عضو، بلکه برای اهدا کننده ی زنده نیز صورت می گیرد.
- آزمایش خون: آزمایشات خون معمولاً برای کمک به یافتن یک اهدا کننده ی خوب، میزان اولویت شما در لیست پیوند و همچنین بررسی احتمال پس نزدن عضو پیوندی، توسط بدن شما انجام می شود.
- آزمایشات تشخیصی: در برخی موارد پزشک برای بررسی وضعیت کلیه ها و همچنین ارزیابی سلامت کلی بدن شما، از تست های تشخیصی استفاده می کند. این تست ها شامل مواردی مثل آزمایش اشعه ایکس، سونوگرافی، بیوپسی کلیه و معاینه دندان می شود. در برخی موارد برای زنان علاوه بر تست های نام برده، آزمایش پاپ اسمیر، معاینه زنان و زایمان و ماموگرافی نیز انجام می شود.
تیم پیوند تمام مدارک شما اعم از مصاحبه ها، سابقه پزشکی و آزمایشات تشخیصی را با دقت بررسی می کند، تا شما را به عنوان یک فرد واجد شرایط برای پیوند کلیه تأیید کند. زمانی که شما به عنوان یکی از کاندیدا های پیوند کلیه پذیرفته شدید، در لیست انتظار پیوند اعضا قرار می گیرید. زمانی که یک فرد اهدا کننده ی عضو پیدا شود، به شما اطلاع داده شده تا فوراً به بیمارستان مراجعه کنید.
اگر یکی از اعضای خانواده ی شما قصد دارد که به شما کلیه اهدا کند (پیوند زنده)، عمل پیوند کلیه معمولاً در زمان برنامه ریزی شده انجام می شود. اهدا کننده باید دارای گروه خونی مشابه با بیمار بوده و در سلامت کامل به سر ببرد. معمولاً یک جلسه بررسی سلامت روان، برای اهدا کننده انجام خواهد شد تا پزشک اطمینان حاصل کند که اهدا کننده در سلامت کامل روانی به سر می برد و با اهدای عضو کاملاً موافق است.
مراحل قبل از عمل پیوند
✔️ تیم پیوند شما روش پیوند کلیه را به طور کامل برایتان شرح خواهد داد. شما نیز می توانید تمام سؤالات خود را از تیم مربوطه بپرسید.
✔️ از شما درخواست می شود که یک فرم رضایت نامه برای عمل جراحی امضا کنید. فرم را با دقت مطالعه کنید و در صورت وجود هر گونه ابهام، از پزشک خود سؤال بپرسید.
✔️ اگر از قبل به طور مرتب دیالیز می کردید، قبل از انجام عمل پیوند، باید یک جلسه دیالیز انجام دهید.
✔️ برای پیوند زنده برنامه ریزی شده (پیوند کلیه از فرد زنده ای که داوطلب اهدای کلیه شده است)، باید ۸ ساعت قبل از عمل (معمولاً بعد از نصف شب) ناشتا باشید. اگر کلیه از بیمار مرگ مغزی (پیوند مرده) به شما اهدا شود، از زمانی که بیمارستان به شما اطلاع داد، چیزی نخورید.
✔️ ممکن است پزشک یا پرستار قبل از عمل برای کاهش استرس، به شما آرام بخش بدهد.
✔️ تیم پیوند ممکن است با توجه به وضعیت خاص شما، نکات دیگری را گوشزد کند.
عمل پیوند کلیه چگونه انجام می شود؟
برای عمل پیوند کلیه باید در بیمارستان بستری شوید. به طور کلی عمل پیوند شامل مراحل زیر می شود:
- لباس خود را در آورده و لباس بیمارستان می پوشید.
- یک سرم داخل وریدی به بازو یا دست شما وصل می شود. ممکن است کاتتر های بیشتری در گردن و مچ دستتان قرار داده شود تا وضعیت قلب و فشار خون شما دائماً بررسی شده و از شما نمونه ی خون گرفته شود. از دیگر نواحی بدن که ممکن است پزشک در آنها کاتتر قرار دهد، زیر ناحیه استخوان ترقوه و عروق خونی کشاله ران می باشد.
- اگر در ناحیه ی جراحی موهای زائد داشته باشید، ممکن است پرستار آن را شیو کند.
- یک سوند ادراری درون مثانه قرار داده می شود.
- شما روی تخت عمل قرار گرفته و به پشت دراز می کشید.
- جراحی پیوند کلیه تحت بیهوشی عمومی انجام می شود و شما در طول مدت جراحی، در خواب عمیق هستید. یک لوله از راه دهان وارد ریه ها خواهد شد. سر دیگر لوله به یک ونتیلاتور متصل است تا در طول جراحی، فرآیند تنفس را برایتان انجام دهد.
- متخصص بیهوشی در طول جراحی دائماً ضربان قلب، فشار خون، تنفس و سطح اکسیژن خون شما را تحت نظر دارد.
- پوست محل جراحی با محلول ضد عفونی کننده به خوبی تمیز می شود.
- پزشک یک برش نسبتاً بزرگ، در یک سمت ناحیه ی پایین شکم شما ایجاد می کند. همزمان کادر پزشکی، اهدا کننده را به صورت کلی بررسی می کنند.
- پزشک کلیه اهدا کننده را، از بدنش خارج کرده و در بدن شما قرار می دهد. کلیه ی چپ اهدا کننده باید در سمت راست بدن شما پیوند زده شود و بالعکس، کلیه راست اهدا کننده باید در سمت چپ بدنتان قرار داده شود. این امر باعث می شود تا حالب به راحتی به مثانه و مجرای ادراری وصل شود.
- شریان کلیوی (سرخرگ کلیه) و ورید کلیوی (سیاهرگ کلیه) کلیه جدید، به شریان و ورید ایلیاک خارجی دوخته می شود.
- پس از اتصال سرخرگ و سیاهرگ، نشتی و خونریزی این عروق توسط پزشک به خوبی چک می شود.
- حالب کلیه ی اهدا شده (لوله ای که ادرار را از کلیه وارد مجرای ادرار می کند) به مثانه ی شما متصل می شود.
- برش ایجاد شده با بخیه یا منگنه ی جراحی دوخته می شود.
- ممکن است جراح در محل برش یک درن (Drain) قرار دهد تا خونابه ها تخلیه شده و تورم کاهش یابد.
- محل جراحی با یک باند یا پانسمان استریل، باند پیچی می شود.
بهتر است قبل از عمل، در مورد تمامی مراحل عمل با پزشک خود صحبت کنید.
دوره ی نقاهت پس از پیوند کلیه در بیمارستان
- پس از جراحی شما را به اتاق ریکاوری می برند. زمانی که فشار خون، نبض و تنفس شما ثابت شد و شما به هوش آمدید، ممکن است برای نظارت و مراقبت بیشتر به بخش مراقبت های ویژه (ICU) منتقل شوید. با گذشت زمان و گذراندن روند بهبودی، شما از ICU به بخش منتقل خواهید شد. برای پیوند کلیه، معمولاً باید چند روز در بیمارستان بستری باشید.
- کلیه ای که از یک اهدا کننده ی زنده می گیرید، ممکن است بلافاصله ادرار تولید کند؛ در صورتی که کلیه ی اهدا شده از یک بیمار فوت شده برای تولید ادرار، به زمان نیاز دارد. بنابراین ممکن است تا زمانی که کلیه ی جدید شما روند طبیعی تولید ادرار را پیش بگیرد، به دیالیز نیاز داشته باشید.
- برای تخلیه ی ادرار از سوند ادراری استفاده می شود. برای بررسی نحوه ی عملکرد کلیه ی جدید، پزشک یا پرستار میزان ادرار خارج شده را دائماً بررسی می کند.
- تا زمانی که توانایی خوردن و آشامیدن نداشته باشید، از طریق IV (سرم تو رگی) مواد مغذی دریافت می کنید.
- تیم پزشکی شما از نزدیک عملکرد داروهای ضد پس زدن کلیه را تحت نظر دارند، تا بهترین دوز و ترکیب دارو را برای شما اعمال کنند.
- ممکن است برای بررسی وضعیت کلیه ی جدید و همچنین سایر عملکرد های بدن مثل کبد، ریه ها و سیستم گردش خون از شما نمونه خون گرفته شود.
- شما در ابتدا از خوردن مایعات شروع می کنید. کم کم به شما غذاهای جامد داده می شود. ممکن است تا زمانی که کلیه ی جدید شما به طور کامل کار نکند، مصرف مایعات شما محدود باشد.
- معمولاً روز بعد از عمل باید حرکت کنید. به این صورت که چندین بار در روز به کمک پرستار از جایتان بلند می شوید و مسافت کمی را راه می روید.
- برای تسکین درد، باید طبق تجویز پزشک مسکن مصرف کنید. از خوردن خودسرانه ی آسپرین و برخی دیگر از داروهای ضد درد که ممکن است احتمال خونریزی را افزایش دهند بپرهیزید. حتماً داروهای مسکنی که پزشک تجویز کرده است را مصرف کنید.
- پرستاران، داروساز، متخصص تغذیه، فیزیوتراپ و سایر اعضای تیم پیوند به شما، مراقبت های بعد از عمل را آموزش می دهند.
- زمانی که علائم حیاتی شما ثابت شد، کلیه ی جدید شما به خوبی کار می کند و شما نیاز به مراقبت مداوم پزشکی نخواهید داشت. هنگامی که پزشک از سلامتی و عملکرد کلیه شما مطمئن شد، مرخص می شوید.
ماهور
چهارشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱( 1 سال پیش)
تعداد بازدید: 156
مشاهده پرسش
