سرطان کلیه: عوامل خطر و پیشگیری از آن

علائم سرطان کلیه را بشناسید

در بسیاری از موارد، ممکن است افراد در ابتدا علائمی مربوط به کنسر کلیه نداشته باشند. با رشد تومور، ممکن است علائم ایجاد شوند. ممکن است شما یکی یا تعداد بیشتری از علائم سرطان کلیه را داشته باشید:

• وجود خون در ادرار
• یک توده در پهلو یا شکم شما
• از دست دادن اشتها
• دردی در پهلوی شما که خوب نمی شود
• از دست دادن وزن که دلیل مشخصی نداشته باشد
• تبی که هفته ها طول بکشد و به دلیل سرماخوردگی یا عفونت دیگری نباشد
• خستگی شدید
• کم خونی
• ورم مچ پا یا پاها

عوامل افزایش ریسک ابتلا به سرطان کلیه

عوامل زیر ممکن است خطر ابتلا به سرطان کلیه را افزایش دهند :

• سیگار کشیدن. استعمال دخانیات خطر ابتلا به سرطان کلیه را دو چندان می کند. اعتقاد بر این است که عامل حدود ۳۰٪ از سرطان های کلیه در مردان و حدود ۲۵٪ در زنان می باشد.
• جنسیت. مردان  ۲ تا ۳ برابر بیشتر از زنان در معرض سرطان کلیه هستند.
• نژاد. سرطان کلیه در افراد سیاه پوست بیشتر دیده می شود .
• سن. سرطان کلیه به طور معمول در بزرگسالان مشاهده می شود و معمولاً بین ۵۰ تا ۷۰ سالگی تشخیص داده می شود.
• تغذیه و وزن. تحقیقات اغلب ارتباطی بین سرطان کلیه و چاقی را نشان داده اند.
• فشار خون بالا. احتمال ابتلای مردان با فشار خون بالا به سرطان کلیه بسیار بالا است.
• استفاده بیش از حد از داروهای خاص. داروهای ضد درد حاوی فناستین به دلیل پیوند آن با سرطان سلول ترانزیشنال ، از سال ۱۹۸۳ در ایالات متحده ممنوع شده است. دیورتیک ها و قرص های ضد درد مانند آسپرین ، استامینوفن و ایبوپروفن نیز با سرطان کلیه ارتباط دارند.
• قرار گرفتن در معرض کادمیوم. برخی از مطالعات ارتباطی بین قرار گرفتن در معرض عنصر فلزی کادمیوم و سرطان کلیه را نشان داده اند. کار با باتری ، رنگ و مواد جوشکاری ممکن است خطر ابتلا را نیز افزایش دهد. این خطر حتی برای افراد سیگاری که در معرض کادمیوم هستند نیز بیشتر است.
• بیماری مزمن کلیه. افرادی که عملکرد کلیه ی آن ها کاهش یافته است اما هنوز نیازی به دیالیز ندارند ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان کلیه باشند.
• دیالیز طولانی مدت. افرادی که مدت طولانی دیالیز انجام می دهند ،  ممکن است کیست های سرطانی در کلیه هایشان ایجاد شود. این رشد معمولاً زود هنگام یافت می شود و اغلب می توان  قبل از شیوع سرطان برداشته شوند.
• سابقه خانوادگی سرطان کلیه. افرادی که فامیل درجه یک ابتلا به سرطان کلیه مانند والدین ، برادر ، خواهر یا فرزند دارند ، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند. در صورتی  که سایر اعضای خانواده از جمله پدربزرگ و مادربزرگ ، عمه ، عمو ، خواهرزاده ، برادرزاده و نوه به این بیماری مبتلا شوند و اگر این بیماری در اعضای خانواده قبل از سن ۵۰ سالگی تشخیص داده شود ، در هر دو کلیه سرطان وجود داشته باشند و یا بیش از یک  تومور در کلیه وجود داشته باشد ، خطر ابتلا به این بیماری بیشتر می شود .

شرایط ژنتیکی و سرطان کلیه

اگرچه سرطان کلیه می تواند در خانواده ها ادامه یابد ، اما سرطان های ارثی کلیه شایع نیستند و حدود ۵٪ اتفاق می افتند. فقط چند ژن خاص که خطر ابتلا به سرطان کلیه را افزایش می دهد ، یافت شده اند ، و با سندرم های ژنتیکی خاصی مرتبط هستند. بیشتر این شرایط با نوع خاصی از سرطان کلیه همراه هستند .

یافتن یک سندرم ژنتیکی خاص در یک خانواده می تواند به فرد و پزشک کمک کند تا یک برنامه غربالگری مناسب برای سرطان تهیه شود و در برخی موارد به تعیین بهترین گزینه های درمانی کمک می کند. آزمایش ژنتیکی فقط می تواند جهش ژنی را در یک فرد تعیین کند . اکثر کارشناسان اکیداً توصیه می کنند که افرادی که خواهان  آزمایش ژنتیکی هستند ، ابتدا با یک مشاور ژنتیک مشورت کنند. مشاور ژنتیک متخصصی است که برای توضیح خطرات و فواید آزمایش ژنتیک آموزش دیده است.

شرایط ژنتیکی که خطر ابتلا به سرطان کلیه را در فرد افزایش می دهد عبارتند از:

• سندرم فون هیپل- لینداو (VHL). خطر ابتلا به چندین نوع تومور در افراد مبتلا به سندرم VHL  افزایش می یابد. بیشتر این تومورها خوش خیم هستند. با این حال ، ۴۰٪ از مبتلایان به این عارضه به کارسینوم کلیر سل کلیه مبتلا می شوند.

• کارسینوم کلیر سل ارثی کلیه غیر VHL. کارسینوم کلیر سل ارثی کلیه غیر VHL یک بیماری ژنتیکی است که خطر ابتلا به کارسینوم کلیر سل کلیوی (CCRCC) را افزایش می دهد. اگر بیش از ۱ عضو در خانواده به CCRCC مبتلا باشد ، ممکن است کل خانوادهممکن است به کارسینوم کلیر سل ارثی کلیه غیر VHL مبتلا باشند . 
• کارسینوم سلول کلیوی پاپیلری ارثی (HPRCC). کارسینوم سلول کلیوی پاپیلری ارثی  یک بیماری ژنتیکی است که خطر ابتلا به سرطان سلول کلیوی پاپیلری نوع ۱ را افزایش می دهد. افرادی که HPRCC دارند ، خطر ابتلا به بیش از یک تومور در یک کلیه یا تومور در هر دو کلیه را دارند. اگر دو فرد یا بیشتر از نزدیکان مبتلا به سرطان سلول کلیوی پاپیلری نوع ۱ تشخیص داده شده است ، ابتلا به  HPRCC در کل خانواده مشکوک است.
• سندرم برت-هاگ-دوب (BHD). سندرم BHD یک بیماری ژنتیکی نادر است که احتمال همراهی با تومورهای پوستی غیر سرطانی متعدد ، کیست ریه و افزایش خطر ابتلا به تومورهای کلیوی غیر سرطانی و سرطانی ، به ویژه کروموفوب یا آنکوسیتوم وجود دارد. افراد مبتلا به BHD ممکن است خطر ابتلا به سرطان کلیه کلیر سل یا پاپیلری داشته باشند.
• لیومیوماتوز ارثی و کارسینوم سلول کلیوی (HLRCC). این بیماری با افزایش خطر ابتلا به سرطان سلول کلیوی پاپیلری نوع ۲ و گره های پوستی به نام لیومیوماتا همراه است که به طور عمده در بازوها ، پاها ، قفسه سینه و کمر مشاهده می شود. زنان مبتلا به HLRCC معمولاً دچار فیبروم های رحمی می شوند که به آنها لیومیوم یا معمولاً لیومیوسارکوم گفته می شود.
• سندرم پیچیده اسکلروز توبروز (TSC). سندرم TSC یک بیماری ژنتیکی است که با تغییر در پوست ، مغز ، کلیه و قلب همراه است. افراد مبتلا به TSC خطر ابتلا به آنژیومیولیپومای کلیه و سرطان کلیه را افزایش می دهند .

سایر بیماری های ژنتیکی ممکن است با افزایش خطر ابتلا به سرطان کلیه همراه باشند. تحقیقاتی برای یافتن سایر دلایل ژنتیکی سرطان کلیه در حال انجام است.

پیشگیری از سرطان کلیه

عوامل مختلفی باعث ایجاد انواع مختلف سرطان می شوند. محققان در حال مطالعه در مورد عوامل ایجاد این نوع سرطان از جمله راه های پیشگیری از آن می باشند. اگرچه هیچ روش اثبات شده ای برای پیشگیری از این بیماری به طور کامل وجود ندارد ، اما می توانید با روش های زیر خطر ابتلا به سرطان کلیه را کاهش دهید:

• ترک سیگار
• کاهش فشار خون
• حفظ وزن سالم بدن
• رژیم غذایی پر از میوه و سبزیجات و کم چرب

برای اطلاعات بیشتر در مورد عوامل خطر شخصی شما در مورد سرطان با پزشک خود مشورت کنید.

رژیم غذایی برای پیشگیری از سرطان کلیه

اگرچه رژیم خاصی برای افرادی که مبتلا به سرطان کلیه هستند ، وجود ندارد ، عادت های غذایی خوب برای حفظ بدن سالم و مدیریت عوارض جانبی درمان سرطان بسیار مهم است. اگر به سرطان کلیه مبتلا هستید ، آنچه می خورید می تواند بر احساس روزانه ی شما  تأثیر بگذارد. در ادامه خواهید آموخت که از کدام غذاها باید بیشتر استفاده کنید ، از کدام غذاها باید پرهیز کنید و چه تغییراتی در رژیم غذایی خود باید انجام دهید.

غذاهایی که باید بخورید

یک رژیم غذایی سالم و متعادل برای افراد مبتلا و همچنین پیشگیری از سرطان کلیه در افراد دارای ریسک بالا مهم است. نیازهای غذایی شما بستگی به نوع درمان و مرحله سرطان شما دارد. اما غذاهای معدودی وجود دارد که باید در تمام وعده های غذایی خود مصرف کنید :

میوه ها و سبزیجات

میوه ها و سبزیجات حاوی فیبر محلول هستند و منبع خوبی از بسیاری از ویتامین ها و مواد معدنی ضروری هستند. همچنین به کاهش سطح کلسترول و کنترل قند خون کمک می کنند. هدف شما این است که هر روز بین ۵ تا ۱۰ وعده میوه و سبزیجات ا مختلف مصرف کنید.

غلات و نشاسته های کامل

نان گندم کامل ، برنج وحشی و ماکارونی گندم کامل منبع انرژی خوبی هستند. همچنین سرشار از فیبر ، آهن و ویتامین های گروه B هستند. برخی از غلات کامل سرشار از فسفر و پتاسیم هستند. مصرف زیاد آن ها ، در حالی که کلیه های شما به طور کامل کار نمی کنند ، می توانند مشکلاتی ایجاد کنند. بنابراین ، بهتر است  که با پزشک خود بررسی کنید که کدام غلات برای شما بهتر می باشند.

پروتئین ها

پروتئین ها بخشی ضروری از رژیم غذایی هر فرد هستند ، زیرا به ساخت و حفظ توده عضلات کمک می کنند. اما پروتئین بیش از حد برای شخصی که مبتلا به سرطان کلیه است می تواند باعث ایجاد مواد زائد حاصل از مواد غذایی در جریان خون شود. این امر ممکن است باعث علائمی مانند خستگی ، حالت تهوع و سردرد شود.

درمورد مقدار مناسب و بهترین نوع پروتئین با پزشک یا متخصص تغذیه خود مشورت کنید.

از مصرف چه غذاهایی باید پرهیز کرد؟

چندین غذا می تواند خطر ابتلا به عوارض مربوط به کلیه را افزایش دهد. این غذاها را با اعتدال بخورید یا از مصرف آنها در کل اجتناب کنید:

غذاهایی که نمک بالایی دارند

نمک می تواند تعادل مایعات در بدن شما را مختل کرده و منجر به فشار خون بالا شود. این امر می تواند کاهش عملکرد کلیه را بدتر کند.

غذاهای فرآوری شده به طور معمول حاوی سدیم زیادی هستند ، بنابراین بهتر است از مصرف مواد غذایی زیر اجتناب کنید:

• فست فود
• غذاهای کنسروی
• تنقلات شور
• گوشت های فرآوری شده

بهتر است از گیاهان و ادویه جات به جای نمک برای طعم دهی به غذا استفاده کنید. با این حال ، اگر از گیاهان عجیب و غریب استفاده می کنید ، با پزشک خود مشورت کنید.

غذاهای حاوی فسفر

فسفر عنصر شیمیایی لازم برای حفظ استحکام استخوان است. اما در مبتلایان به سرطان کلیه ممکن است در جریان خون ایجاد شود و علائمی مانند خارش و درد مفاصل ایجاد کند.

اگر با این علائم دست و پنجه نرم می کنید ، بهتر است میزان مصرف غذاهای پر فسفر را کم کنید مانند:

• دانه ها
• آجیل
• لوبیا
• غلات سبوس دار فرآوری شده

مصرف بیش از حد آب

مصرف بیش از حد آب ممکن است برای افرادی که مبتلا به سرطان کلیه هستند مشکلاتی را به وجود آورد. کاهش عملکرد کلیه می تواند تولید ادرار را به خطر بیاندازد و باعث شود بدن بیش از حد مایعات خود را حفظ کند. نوشیدن مقدار زیاد آب برای همه مهم است، اما بهتر است میزان مصرف مایعات خود را تحت نظر داشته باشید تا مقدار زیادی مصرف نکنید.

دکتر ولی پور، متخصص اورولوژی در غرب تهران